abbaltàre , vrb: abbastare, abbastai, baltare* Definizione nau de css. cosa, chi dhu'est su tanti chi serbit o chi si bolet / abbastare si tiat!… = no faghet a istare ifatu a totugantu, no si abbastat mai Sinonimi e contrari | ctr. faltare, mancai Frasi machine cantu ant fatu a fontomare no podet abbastare mente umana ◊ si ti abbastat s'ànimu beni a mi tocare!…◊ su chi tengu no mi abbastat ◊ si no ti abbastat domandandi àteru! ◊ mi abbastat chi de a mie ti ammentes! 2. abbastare si tiat a totu custas ispesas!… Traduzioni Francese suffire Inglese to be enough Spagnolo bastar, alcanzar Italiano bastare Tedesco genügen.

abbengàre , vrb Definizione incantare cun abbengos, mantènnere a unu cun contos o chistiones chi praghent o incantant meda e atontant puru; cricare de si tènnere o de dhu tènnere contu de alimentu, a unu Sinonimi e contrari abbaucare, abbanghelare, abbentai, atraucare / abbalaucare, abbelare, abberelare, atolondrai, atontonare, scilibriri, stolondrai Frasi sirenas, cantendhe, abbengaiant sos marineris chi capitaiant a s'ala issoro ◊ sa zente, a sos contados de Ulisse, ndhe restat dilliriada, abbengada ◊ cun custu zogu su pitzinnu si abbengat Traduzioni Francese hébéter Inglese to be bewildered Spagnolo embelesar Italiano imbambolare Tedesco bezaubern.

abbentài , vrb: abbentare Definizione abbarrare coment'e incantau / abbentare sos pitzinnos = giogai is pipius Sinonimi e contrari abbanghelare, atraucare / abbalaucare, abberelare, ammadainare, asturdire, atolondrai, atontonare, ispantai, scilibriri Etimo srd. Traduzioni Francese être abasourdi Inglese to be astonished Spagnolo asombrarse, pasmarse, embelesarse Italiano sbalordirsi Tedesco verblüfft.

abberelàre , vrb Definizione coment'e meravigliare meda de lassare o istare coment'e chentza cumprèndhere Sinonimi e contrari abbalaucare, abbengare, abbentai, asturdire, atolondrai, atontonare, iselentare, scilibriri, stolondrai Frasi deo mi abberelai bisàndhemi sa terra mia Traduzioni Francese abasourdir Inglese to amaze, to be amaze Spagnolo quedarse pasmado, asombrado Italiano stupefarsi, sbalordire Tedesco staunen, verblüffen.

abbratzetàre , vrb Definizione pigare a s'abbratzeta Etimo srd. Traduzioni Francese prendre bras dessus, bras dessous Inglese to be arm in arm with s.o. Spagnolo cogerse del brazo Italiano prèndere sótto bràccio Tedesco sich einhängen.

abbrumài , vrb Sinonimi e contrari arnai, azannarare, pipionire, pubujonare 2. sa barca est abbrumada Etimo srd. Traduzioni Francese se vermouler Inglese to be worm eaten Spagnolo carcomer Italiano tarlare Tedesco wurmstichig machen.

abejài , vrb Definizione pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Frasi ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Traduzioni Francese se fixer Inglese to be a stickler Spagnolo tener manía Italiano avére una fissazióne Tedesco eine fixe Idee haben.

achibberàre , vrb Definizione essire chíbberu, prenu coment’e ufrau; nau de ccn., su si crèdere meda, arrennegare po pagu; istrínghere / achibberare sa tzinta = istringi su cintu Sinonimi e contrari achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare, renignai / afíere Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, s'entêter, se mettre en colère Inglese to be obstinate, to get angry Spagnolo hincharse, obstinarse, irritarse Italiano incaponire, adirare Tedesco sich versteifen, sich entrüsten.

acimbellài , vrb rfl Definizione istare in pentzamentu e fintzes su si pigare dispraxere po calecunu bisóngiu o dificurtade, portare cimbellas in conca Sinonimi e contrari apinnicare, apistichinzare assudhire, insudhire Frasi fut totu acimbellau chi no agatàt genti a donai su sànguini, ca depint operai a sa mulleri ◊ no t'acimbellis po sa cosa de pagai: prega po sa saludi! ◊ immoi ca iscís chi est arribbendi acabbadha de ti acimbellai! Etimo srd. Traduzioni Francese se préoccuper Inglese to be worried Spagnolo preocuparse Italiano preoccuparsi Tedesco besorgt sein.

acivíre, acivíri , vrb: atzivire Definizione su bastare cun pagu po fàere cosa meda, nau de cundhimentos o cosas chi si aciunghent a un'àtera po dhi giare una calidade diferente; su bastare de sa cosa a unu bisóngiu, fintzes su frunire unu logu o una domo de su chi dhi bisòngiat Sinonimi e contrari achipire, achivire, fornire Frasi custa tinta atzivit meda: cun custu pagu che apo illatadu totu cussu muru ◊ atzivit un'ira cussu piberonedhu ruju: est bastadu una puntighedha cantu s'ungra pro dare su picante a totu su mànigu ◊ cust'ozu atzivit meda ca sa cosa chi fries no ndh'atzupit nudha 2. s'ortalíscia pro totu est atzivida ◊ sendhe atzividu de totu, aite a leare s'anzenu?!◊ cosa a papare bi ndh'at pro ndhe atzivire unu ristorante! 3. a sa chi fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu a mente frimma, lestra sa manu curriat pro achipire in s'arminzu 4. sa domo tantu no la tenet bene atzivida!…◊ tziligherta, espu, fromiga… totus a issuciare pibione naendho chi Deus dhos at fatos pro èssere acividos (A.Barra) Etimo itl. accivire Traduzioni Francese être efficace Inglese to be effective Spagnolo ser eficaz Italiano èssere efficace Tedesco ergiebig sein.

aconchizàre , vrb Definizione abbetiare po calecuna cosa Sinonimi e contrari abbetiae Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner Inglese to be obstinate Spagnolo emperrarse Italiano incaparsi Tedesco sich versteifen.

adduràe, addurài, adduràre , vrb Definizione tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus Sinonimi e contrari abarrai, afrimai, aturai, imbarare, tratèniri / istentae, tricare | ctr. andai, tocai 1 Frasi addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu! 2. addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci Etimo ctl. aturar-se Traduzioni Francese rester, tarder Inglese to stay, to be late Spagnolo tardar, demorar Italiano restare, tardare Tedesco bleiben, aufhalten.

afateriài, afateriàre , vrb: fanteriai Definizione istare faendho calecuna cosa, a su fae fae, nau siat po su mannu chi cricat de fàere cosa de importu e siat po su piticu chi faet cosa giogandho Sinonimi e contrari afaterionare, afrachetai, cuntronai, tragujai, tranchinare Frasi cussus intrant e faint e afatériant! Traduzioni Francese s'affairer Inglese to be busy Spagnolo trajinar Italiano sfaccendare Tedesco hantieren.

afiolàre , vrb: afiorare Definizione acostire sa terra a calecuna cosa prantada; apretare su fàmene, unu bisóngiu, bènnere fàmene o bisóngiu forte Sinonimi e contrari assacarrare / apretai, sighire Traduzioni Francese presser Inglese to be hot on s.o.’s Spagnolo apremiar, acuciar (hambre, otro) Italiano incalzare (della fame, di altro) Tedesco bedrängen.

aflachiài , vrb: afrachiai Definizione èssere fracu, lenu, débbile, fartare in calecuna cosa, tènnere neghe / afrachiai in sa fidi = àere una fide no tantu frimma, pagu segura Sinonimi e contrari ifrachire Etimo srd. Traduzioni Francese être faible Inglese to be weak Spagnolo flaquear Italiano èssere débole, vacillare Tedesco schwach sein, schwanken.

afroscàre , vrb rfl: afruscare Definizione coment'e bogare pigionatzos, nau fintzes in su sensu de crèschere, fàere a ómine po sa capacidade de fàere fígios Sinonimi e contrari ifroscare / acimbellai Frasi su pisedhu fit afruscadu ca no ischiat comente fàghere a si ch'essire dae sa conchedha Traduzioni Francese se préoccuper, atteindre l'âge de la puberté Inglese to be worried, to become pubertal Spagnolo preocuparse, desarrollarse Italiano preoccuparsi, divenir pùbere Tedesco sich Sorgen machen, geschlechtsreif werden.

aggrillàu , agt Definizione nau de ccn., chi portat bibbigorrus, ideas istrambecas in conca Sinonimi e contrari acascabellau, dengosu, schinitzosu Etimo srd. Traduzioni Francese qui est plein de lubies Inglese to be full of whims Spagnolo soliviantado Italiano che ha grilli per la tèsta Tedesco wer Grillen im Kopf hat.

allagrociài , vrb Definizione giare, pònnere, impromítere a meda, prus de su necessàriu, sestare in mannu Sinonimi e contrari abbundai Traduzioni Francese exagérer Inglese to be free Spagnolo excederse Italiano largheggiare Tedesco freigebig sein.

alleporedhàre , vrb Definizione èssere alligros; èssere o bènnere in calore Sinonimi e contrari alleporizare, apudhai, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare / insuai Etimo srd. Traduzioni Francese ragaillardir Inglese to make cocky, to be merry Spagnolo estar alegre, estar cachondo Italiano èssere allégro, ringalluzzare Tedesco fröhlich sein, eitel werden.

alvinàre , vrb: avrinare Definizione pigare frina (ingòllere cosa mala), zúghere sos bundhos, ispramare, pigare assíchidu malu Sinonimi e contrari acicai, arviai, spramai Frasi e fintzas custu séculu avrinadu in nues de fumu abboghinendhe iscràdiat in sos fundhales grogos de s'última mania (L.Mele) 2. su pisedhu, asciuconadu malamente, che fit cúrridu avrinendhe a coas de sa mama ◊ sa morte los at fatos avrinare: che los at dados suta unu càmiu ◊ timia che a sa frea e mi ponia a cúrrere avrinadu Etimo srd. Traduzioni Francese effrayer Inglese to frighten, to be obsessed Spagnolo espantar, estar obseso Italiano spaventare, èssere ossèsso Tedesco erschrecken, besessen sein.

«« Cerca di nuovo