bistàcu, bistàculu , nm Definizione mància, genia de maladia a sa pedhe chi si faet moresina a màncias mannitas o pitichedhas Traduzioni Francese éphélide, tache de rousseur Inglese a kind of skin disease, freckle Spagnolo efélide, cloasma Italiano efèlide, cloasma Tedesco Sommersprosse, Ephelide, Chloasma, Leberfleck.

carregàrre , avb Definizione atacau, própriu tocandhosi carre cun carre Etimo srd. Traduzioni Francese au contact du corps Inglese on contact with the skin Spagnolo piel contra piel Italiano a contatto con la pèlle Tedesco dicht an der Haut.

còdi , nf, nm: cuda, cude, cudu Definizione su pígiu de pitzu de sa carre, sa pedhe fine de sa carena; su lardu cun su corgiolu Sinonimi e contrari corgiolu, cudis, scuda / pedhe 2. arribba sa piús cude manna de su lardu a maju longu! Terminologia scientifica crn Etimo ltn. cute(m) Traduzioni Francese peau, derme Inglese skin Spagnolo piel, cutis Italiano cute, dèrma Tedesco Haut.

còglia , nf: colza, corja, corza Definizione su corgiolu a parte de foras pruschetotu de is frutos / corza de nuche, de méndhula, de fae, de basolu, corza russa, fine, frisca, sica; essire corzi fine (nau de ccn.) = essiri dilicau, unu pagu físchidu Sinonimi e contrari cogòtzola, colzola, corgiolu, ispuligadura, pidhoncu, pigiolu, scroxu | ctr. chibu Frasi pro sos gatos da bi at semper carchi cantu de corja de casu ◊ sa fae modhe, candho su ranu est minudu meda, si podet fàghere a chiu e corza Terminologia scientifica rbr Etimo srd. Traduzioni Francese peau, écorce Inglese skin Spagnolo cáscara Italiano bùccia, gùscio Tedesco Schale, Hülse.

corgiólu , nm: corjolu, corzolu, craxolu, croxó, croxolu, curzolu Definizione su pígiu de fora de calecuna cosa, mescamente su córgiu de su procu (corgiolu de lardu), ma fintzes de sa castàngia, de sa nughe, de sa patata, de is frutos / arrisu cun craxolu = su arriri cun amargura, po no prangi Sinonimi e contrari badhu 2, pedhe, pedhola / colzola, còglia Frasi su corzolu de su lardu est tostu, si no est porchedhu minore ◊ su corzolu de su casu est tostu, sa mata est modhe ◊ arrustendi su procedhu no fatzast abbruxai su croxó! Cognomi e Proverbi smb: Corgiolu, Corzolu, Curgiolu Etimo srd. Traduzioni Francese couenne, peau Inglese pigskin, skin Spagnolo hoja de tocino, témpano Italiano coténna, bùccia Tedesco Schwarte, Schale.

cúdis , nf: cutis Definizione su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena Sinonimi e contrari codi Terminologia scientifica crn Etimo spn. cutis Traduzioni Francese peau Inglese skin Spagnolo cutis Italiano cute Tedesco Haut.

cutícula , nf Definizione su pigighedhu fine de pitzu de sa pedhe Terminologia scientifica crn Traduzioni Francese épiderme Inglese skin Spagnolo cutícula, epitelio Italiano epidèrmide Tedesco Epidermis.

iscaldíre , vrb: iscardire, scardiri Definizione giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada Sinonimi e contrari acalorire, caentare, caglientai, cheghentare, iscaentare, iscardillare / friai, malandrare | ctr. ifridare Frasi in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis 2. cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga 3. iscardi custos coros fritos! Etimo srd. Traduzioni Francese chauffer, rougir la peau sous l'effet du frottement Inglese to heat, to redden the skin by rubbing Spagnolo calentar, enrojecer Italiano scaldare, arrossare la pèlle per sfregaménto Tedesco erwärmen, durch Reiben röten.

ispedhàre , vrb: ispedhiare, spedhai Definizione tirare o bogare sa pedhe a s'animale mortu e fintzes bochíere; bínchere totu sa posta a su giogu / ispedhiare s'ànima a unu = ofèndiri, pigai a s'ànima, a dónnia logu Sinonimi e contrari iscogliare, ispellitzare / ispedhire, spilossai Frasi l'aia pótida ispedhiare, sa guàrdia, ma apo pessadu a sa pitzinna ◊ a cussu che dh'ant ispedhiadu ca fit malu 2. che li apo ispedhadu totugantu, zoghendhe a cartas! Etimo srd. Traduzioni Francese écorcher Inglese to skin Spagnolo desollar Italiano spellare, scuoiare Tedesco häuten.

ispulicàre , vrb: ispuligare, spuligai Definizione illimpiare, pruschetotu in su sensu de ndhe segare su corgiolu; illimpiare de su púlighe puru; su si arrangiare, iscabbúllere in ccn. cosa Sinonimi e contrari innetiare, ispigiolare, spilloncai / pulicare / illitire Frasi ti apo connotu, fis un'ozastredhu ténneru e bellu e bene ispulicadu (L.Marteddu)◊ est ispulighendhe s'arantzu a resorza ◊ est in su bisonzu ma mandrone, cheret sa cosa a mossu ispuligadu! 3. sos parentes… s'ispúlighent sas dentes: chirchent e tzapent peri sos cuzolos! ◊ as intesu ite ti at nadu: como ispuligadila! Etimo ltn. ex + *policare Traduzioni Francese peler Inglese to peel, to skin Spagnolo pelar Italiano pelare Tedesco schälen.

muntonínu , nm Definizione pedhe de mascu brebeghinu Traduzioni Francese cuir de mouton, basane Inglese ram skin Spagnolo piel de musmón Italiano pèlle di montóne Tedesco Schafleder.

pedhànciga, pedhàntziga , nf Definizione coment'e pígiu de pedhe, pedhutu tostau Sinonimi e contrari pedhutu, pedhíciula Frasi a unu famidedhu dat sa tita, ma li mordet cun fele sos cabixos che pedhànciga sicos (P.Casu)◊ e chie bi la faghet a mastigare custa pedhànciga?!… Traduzioni Francese structure fibreuse par laquelle un muscle s'insère sur un os Inglese dry skin Spagnolo piel dura y seca Italiano pellètica Tedesco Feuerschwamm.

pèdhe , nf: pedhi Definizione est su pígiu de fora de un'organísimu animale, fintzes de animales piticos e po cussu de pagu grussària (de animale mannu si narat córgiu, de su porcu corzolu, de su cristianu fintzes cude); totu s'abe de unu casidhu candho, bogau su mele, si che càmbiat a un'àteru casidhu; in cobertantza, morte de persona / pedhe crua = chi no est contzada; min. pedhitzola = pedhe contzada, minoredha Sinonimi e contrari corgiolu, corju, pidhoncu Modi di dire csn: p. de s'ocru = prapedha, covacu de s'ogru; a pedhes mortas, a p. pérdida = cun totu s'ànima, chentza si risparmiare, chentza abbaidare su perígulu; èssere in pedh'e mama = ispollincu nudu, chentza bestimenta nudha, aici acomenti si nascit; curri su cuadhu a pedhi = a sa nuda; èssere o pònneresi a pedhe innanti = arriscare, pònneresi in perígulu, afrontare su perígulu chentza si risparmiare; leare sa pedhe a unu = bochire; pedhe morta = pedhevogu; pedhe crua = chentza contzada; zúchere sa pedhe imbolicada a s'ossu = romasu cadidu, èssiri marriu meda, sentza prupa nudha, isceti pedhi e ossus; pedhe pedhe, pedhi pedhi = própiu suta de sa pedhe, intr'e petza e croxu; tocai pedhi pedhi = tocare carre cun carre; aggarrare a ccn. pedhe pedhe = betàreli manos a subra; pònniri sa pedhi de unu a bendi = bogàreli fogu, nàrrere cosas chi no sunt, fàghere a birgonza a unu; iscroxai su priogu pro sa p. = èssere limidos a s'úrtimu etzessu, asuriosos a meda; èssere tirau che pedhe in brocu = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha pro s'itevàghere; èssere che pilu in pedhe, a pedhi = (nau de una mata o fintzas de àteru) chi portat frutu meda, chi est càrriga càrriga, a meda; lassa fàchere a Tziu Pedhe! = lassa fàghere a Zagu, lassai fai a mimi!; guai de sa pedhi tua! = arguai a tie!; èssiri mala pedhi = malu, dadu a su malu fàghere Frasi totu su corpus umanu est cobertu de sa pedhi e de su pilloncu ◊ sa brusiadura est crusiada e sa pedhe noba est torrandhe a issire ◊ sas pedhes de anzone, de berbeghe, de craba las collint a las contzare ◊ is prus mannos drommiant ammontaos cun pedhes de brebei ◊ a sa pedhi mia no dhi apodhat su soi 2. at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes ◊ at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu e sas pedhes si campant totucantas 3. fachiant bardanas e fortzis zuchiant peri carchi pedhe in sa cusséntzia ◊ paritzas pedhes teniat a pala e at fatu trint'annos de bandhidu 4. ocannu sas olias ndhe sunt che pilu in pedhe, de cantu ant barriadu! ◊ me ingunis c'est su muschitu a pedhi, dhoi fut su priogu a pedhi ◊ in cussu logu dhoi fait su fenugu a pedhi ◊ in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu ◊ sos mannos nostros ant dadu mente e ànima a sa terra, si sunt cunsagrados a issa a pedhes mortas ◊ si lis presenteit unu becu mannu a ischélios e a isburridas chi ndhe pesaiant sa pedhe in palas ◊ mi ant aggarrau pedhe pedhe e a caserma! Cognomi e Proverbi smb: Pedde, Peddes, Peddi, Peddis / prb: in pedhe anzena corrias largas! ◊ in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu Terminologia scientifica crn Etimo ltn. pelle(m) Traduzioni Francese peau, épiderme Inglese skin Spagnolo piel Italiano pèlle, epidèrmide Tedesco Haut, Epidermis.

pidhóncu, pidhúncu , nm: pilloncu, pilluncu Definizione su pigioledhu fine a parte de fora de calecuna cosa, fintzes de sa carre, de is arremos de aintru, de sa petza a músculu intreu / su pilloncu de s'ossu (= itl. perïòstio), de s'ou, de sa cibudha Sinonimi e contrari pedhe, pigiolu, pígiu, pilirintzone Frasi portat unu bestiredhu fini fini parit fatu de pillonchedhu de ou ◊ sa borta de s'unda, a is úndixi de noti sa genti s'est fuia cun d-unu pillonchedhu de bistiri po si salvai Cognomi e Proverbi smb: Piddoncu Terminologia scientifica crn Etimo srd. Traduzioni Francese pellicule, épiderme, épithélium Inglese film, skin, epithelium Spagnolo película, epidermis Italiano pellìcola, epidèrmide, epitèlio Tedesco dünne Haut, Epidermis, Epithel.

scòrcia , nf, nm: iscortza*, scossa, scròcia, scróciu, scroxu Definizione sa parte de fora de is linnas, su pígiu chi abbarrat a su truncu de su suérgiu pustis bogau su ortigu; una de is tres partes de unos cantu granos (e frutos): scròcia, nasedhu, perras (prupa); pígiu a parte de fora de css. cosa, fintzes su corgiolu de su tzintzigorru; sa primu tàula chi essit de unu truncu, segada a un'ala ebbia (e cun su corgiolu a s'àtera); pígiu de cosa chi si ponet in pitzu de linnas po cuare difetos, mancàntzias, coment'e forra Sinonimi e contrari còglia, colzola, ispuligadura, pidhoncu, pigiolu / placamentu Frasi est fogu alimentau de scróciu de fenu ◊ ma castiai… mancu bessius de su scróciu de s'ou e bolint cumandai su babbu! ◊ is sitzigorrus ndi ant bogau su tzugu de su scróciu allonghiendi is corrixedhus Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese écorce Inglese skin Spagnolo cáscara Italiano scòrza, bùccia, teguménto Tedesco Baumrinde, Schale, Integument.

scorgiài, scorgiàri , vrb: iscogliare*, scroxai Definizione tirare sa pedhe, bogare su córgiu a un'animale bochitu, ma nau fintzes in cobertantza po isfrutare meda; ispuligare, segare su corgiolu a unu frutu o cosas deasi (figumorisca, patata, castàngia, ou), istacare su corgiolu a is linnas Sinonimi e contrari iscorgiolare, spilloncai | ctr. incroxolai Modi di dire csn: scroxai morisca, aràngiu (o àteru frutuàriu cun corza) a ordixi = a ungras, a manos, chentza lepa (tiat èssere a s'aurdixi) Frasi boghit a pillu su dinai chi mi depit o dhu scroxu a us'e conillu! Traduzioni Francese écorcher Inglese to skin Spagnolo desollar Italiano scorticare Tedesco abdecken, häuten.

taschèdha , nf Definizione sa taschedha, che a sa tasca etotu, est fata cun pedhe de craba, serrada in sa buca cun d-una corria chi passat in is istampos fatos in s'oru (chi candho est acapiau arresurtat a piegas), si bestit in palas cun is codhales (genia de bretellas, corrias o tirellas) chi andhant de is cugigones de su fundhu a s'oru de pitzu / ligare a taschedhinu = a bisura de taschedha (nau de pegus piticu, cun is bàtoro peis acapiaos impare); t. de pastore = genia de erba chi faet sa fògia pitichedha a bisura de taschedha serrada (a triàngulu) Sinonimi e contrari istaca, mocilla, tasca Terminologia scientifica stz Traduzioni Francese musette en cuir Inglese skin haversack Spagnolo mochila de piel Italiano tascapane di pèlle Tedesco Lederwandertasche.

«« Cerca di nuovo