aposéntu , nm, nf: apusentu Definizione domo, oe prus che àteru una de is partes de sa domo, addata donniuna segundhu ite si dhue depet fàere (es. crocare, coghinare, arrecire o àteru)/ genias de a.: de letu, de coxina (o de càrama), de arriciri (sala), de sa linna, de su craboni, de manixu (ue faet a si partare a fàere faina) Sinonimi e contrari càmara, istànsia Frasi no teniant un'àteru apusentu a s'istichire ◊ a is bècius nce dhus iscàrrigant in calincunu aposentu de ispidali, is fillus! ◊ andhamus a s'apusentu nostra pro nos ciambare Terminologia scientifica dmo Etimo spn. aposento Traduzioni Francese chambre, logement Inglese lodging, room Spagnolo cuarto, aposento Italiano càmera, stanza, vano, allòggio Tedesco Zimmer, Raum, Wohnung.

càmara , nf: càmbara, càmbera, càmera, càrama Definizione parte de sa domo lassada mescamente po crocare, ma fintzes a pònnere e chistire provistas, o bona po arretzire un'istràngiu; sa mobbília po un'aposentu; assemblea de deputaos / min. cambaredha 1 Sinonimi e contrari aposentu, istànsia / saba 1 / caramoto Modi di dire csn: domos càmaras, aposentu ’e càrama = apusentus de letu; càmbara de filetu = aundi si unit su pisci de piscai; c. mortuària = aposentu de gimitóriu o de ispidali aundi lassant is mortus fintzas a ndi dhus pigai po s'interru Frasi bi at domos cun càrama a manca e càrama a destra de sa sala 2. benniant a libbras, a zuzinas, a chilos, a chentos e a misuras, pro su dinari e pro mutzigaduras de càramas, de órrios, de mesinas 3. de tzertu a su pedulianu no si lu ponet a corcare in cussos papizones de letos bagianeris chi bi at in sas domos càmaras! (M.Gattu Soddu) Cognomi e Proverbi smb: Camera Terminologia scientifica dmo Etimo itl. càmbara, camera Traduzioni Francese chambre Inglese room Spagnolo cuarto (m), habitación Italiano càmera Tedesco Zimmer.

camaròne , nm: camerone Definizione fràigu, logu mannu meda, serrau, inue podet càbere gente meda o fintzes po butega, a trebballare, a chistire o arrimare cosa Sinonimi e contrari magasinu, salone Terminologia scientifica dmo Traduzioni Francese grande chambre, grande pièce Inglese large room Spagnolo quarto grande Italiano cameróne Tedesco großes Zimmer.

camerèdha , nf Definizione min. de càmara, cambaredha, aposentu pitichedhu Sinonimi e contrari istantziedha Terminologia scientifica dmo Traduzioni Francese chambrette Inglese small room Spagnolo cuarto, habitación pequeñoa Italiano camerétta Tedesco kleines Zimmer.

colombéri , nm: columberi, culumberi, cumboberi, cumboreri, cumbuleri, cummoberi Definizione genia de armadiedhu lassau in su muru po pònnere calecuna cosa (mescamente acanta a sa forredha); su buidu chi lassant in is muros – a bortas – candho ndhe leant su ponte; istampu mannu in is muros, in orrocas, buidedhu chi dhue faent su nidu is culumbos o, si est a paris de terra, genia de cundhutu asuta de muru po passare abba Sinonimi e contrari abburgadorzu, acajolu, camaritu, fenesta, macarina, percolu Frasi candho essis lassa sa crae in su culumberi! ◊ chie iscultat in columberi de muru iscultat male anzenu e sou puru ◊ in sas cumbessias sas bentanedhas pariant culumberis ◊ ponimus sos luminos in su culumberi de su furru ◊ at postu sa cafetera in su cumboberi tupau cun sa tendhina 2. custu muru est totu a culumberis de cantu est male fatu ◊ connoschet donzi culumberi inuve s'impercant sas cosas pérditas ◊ eis biu cussus colomberis me in s'arroca: in cussus istampus dhui biviant feminedhas chi tessiant a tralàrgiu de òru… Etimo ctl. colomer Traduzioni Francese placard Inglese small room Spagnolo alacena Italiano pìccolo vano, ripostìglio nei muri Tedesco Abstellraum.

garrapíu , nm Definizione aposentedhu piticu meda, un’istampu, e chentza lughe, iscurosu Sinonimi e contrari apartaditzu, gasile, lóbiu, tanedhu, tzibbotu Frasi in sa corte bi aiat unu garrapiedhu pro gamasinu ◊ teniat sa butechedha in d-unu garrapiu iscuru che in buca Terminologia scientifica dmo Traduzioni Francese cagibi Inglese poky little room Spagnolo cuchitril, tugurio Italiano bugigàttolo, tugùrio Tedesco Loch.

iltàre , vrb: istai, istare, stai Definizione su èssere, su abbarrare, su sighire a èssere de sa matessi manera, imperau pruschetotu po sa salude, sa manera de campare, po bívere, tènnere domo a ue fàere fúrriu o fàere abbitu in ccn. logu fintzes a manera chi s’ischípiat, tènnere sa residéntzia; càbere de una cosa aintru de un’istrégiu, de unu logu (deosi pigat s’aus. àere); foedhandho de bestimentu, orrúere bene a chie si dhu ponet, dèghere; aporrire, giare in manu una cosa a un’àteru o fintzes lassare una cosa a préstidu (aus. àere)/ pps. istadu (chi est de su vrb. èssere puru); ind. pres. 1ˆ p. sing. isto, istau, 1ˆ p. pl. istadeus; ind.passau 3ˆ p. sing. istetit; ind. imp. 3ˆ p. sing. istetiat; istare + ger. de àteros vrb. = narat su sighire de s’atzione inditada de s’àteru vrb. (istare faghindhe = fàere, sighire a fàere, istare andhendhe = andhare, sighire a andhare, istare pessendhe = pentzare, sighire a pentzare, e totu deasi) Sinonimi e contrari abarrai, abertai, aisetare, arreare, èssere / càbere / aporrire / imprestare | ctr. andai, cambiai Modi di dire csn: "si isto", mancari a su presente, s'impreat pro css. tempus passadu puru: s'isto deo!… = s'isto deo no lu faghia, s'isto deo no l'aia fatu; istaresindhe de carchi cosa = fai a mancu, aguantaisí de fai ccn. cosa chi s'iat a bolli fai; ista a bídere si…, ist'abbellu si… = abarra abbellu si…, bieus immoi si…; si no istat ca…, si no istat de… = mancu mali ca…, si no fit ca… (est unu cuncetu de càusa); lassare istare = lassai a pèrdiri, isbandonai, lassai in paxi; istare a s'allora allora = faghindhe e chentza fàghere, perdendi tempus; istare a or'a ora = abarrai a s'úrtimu momentu; istare duiddui = abarrai a su pentza e torra; no pòdere istare = istare male, intendirisí mali de no arrennèsciri a agatai asséliu; no ischire inue ndh'istare de sa cuntentesa = èssiri prexaus meda, no tenni asséliu de su prexu Frasi gei mi bieis comenti istu ◊ e comente istant in domo tua? ◊ cussa famíllia che istaiat in contonera, ma como ndhe istat in bidha ◊ inue che istas, ca benzo a domo tua? ◊ semus istendhe male cun totu custos pidinos, unu muntone de cosas de fàghere ◊ bi at chie istat bene e bi at chie istat male ◊ e comente istas: sanighedhu ses? ◊ chie istat male si acotet! ◊ cussa cosa, posta gai, istat male: ndhe podet rúere ◊ istadeus bèni dèu e issus 2. issos si sunt istados e deo mi ndhe so bénnidu ◊ andho a cumandhu e mi ndhe torro luego, no mi che isto inie! ◊ no istes chentza fàghere! ◊ si as bisonzu de lu faedhare, no istes a candho si ch'est andhendhe! ◊ candho lu mintzídiant, isse no istat duiddui a rispòndhere male! ◊ aundi est coru e vida istau cuntziderendi! ◊ si cheres annare bae: po me no istes! ◊ pro no istare a s'andha e torra a tantas bortas menzus gàrrigo de prus 3. a candho istas a fàghere cussa faina?! ◊ no apo a istare meda a torrare ◊ si no ti seras prima de brincare, no as a istare meda a ti lu ninniare! ◊ cant'istas murghindhe, deo ammanitzo s'àtera cosa pro tucare a bidha ◊ istamus pagas dies a torrare 4. bunnedha e falda de seda, imbustu, isciaca e giupone t'istant a perfessione ◊ mi apo fatu una bestimenta a prou: m'istat bene una meraviza! 5. no sigas a betare mústiu a sa cuba ca no bi ndhe istat àteru! ◊ inue t'istat totu cust'ira de cosa chi ses manighendhe?! ◊ in cuchina bi aiat una ziminera manna chi bi istabant totus inintro ◊ cust'isterzu est minore e totu custa cosa no b'istat 6. a su pisedhu l'isto sa forramenta, gai imparat a triballare ◊ a mi ndhe l'istas sa lepa, ca no bi lompo? ◊ a mi l'istas, como, sa màchina, ca guido deo? ◊ a mi l'istas, sa lepa, a mi segare casu? ◊ ístalu a mie, cussu tzapu, ca ndhe bides de terra furriada! ◊ a mi l'istas su cellulare tou, ca su meu est iscàrrigu, ca depo fàghere una telefonada como? 7. aite mi la ses dendhe custa cosa, a istare o a lassare? ◊ bae a mammai Maria, si nos istat unu pane, za bi lu torramus a sa cota! ◊ s'ebba sua isse no l'istat a neune 8. deo mi apo a iltare a su chi cheret Deu ◊ no mi ndhe isto chentza bídere comente est ◊ de cantu ti narant a promissas ndhe as àere unu corru e… ti ndh'istas! ◊ chircas, inventas dogni ingrediente: tue ti ndhe istas pro lu dare a mie! (G.Sini)◊ no si ndhe podent istare de fumare…◊ nara, Cubeddu, dae su vísciu prite no ti ndhe istas! (Còntene)◊ si babbu ti narat ca nono, a malaògia de mei ti ndhe istas! ◊ nois féminas nos istamus fintzas de allegros cuentos! 9. istade, lassàdemi colare, ca tenzo presse! ◊ ista a bídere si bi resesso deo! ◊ làssami cussu cantu de fuste…: ist'abbellu si como ti ndhe impipas! ◊ si no istat ca l'apo bidu cun sos ogros mios no bi aia crétidu! ◊ si no istat de babbu tou ti aiant betadu sedha!◊ si fit istadu de andhare e torrare sa mantessi die ti aia fatu un'improvisada ◊ si no fit istadu gai, comente aimus fatu? ◊◊ lassémullos istare e sighemus su cantu! ◊ lassa istare su pitzinnu, no lu subéries! ◊ lassa istare cue sa cosa mia! ◊ cussu triballu l'amus lassadu istare ◊ no mi lessis istai incadenau cun su pecau! ◊ no mi chirches a fàghere cosa ca no poto istare! ◊ no poto istare de sos dolores Cognomi e Proverbi prb: àcua in su pistoni pistat: àcua fut, àcua est e àcua s'istat ◊ in su bonu onzunu b'ischit istare Etimo ltn. stare Traduzioni Francese être, rester, demeurer, aller bien Inglese to be, to have room for, to live, to suit, to stay Spagnolo estar, vivir, caber, sentar bien Italiano stare, dimorare, abitare, risièdere Tedesco bleiben, wohnen.

locàle, locàli , nm, agt Definizione calesiògiat domu o fràigu inue dhue at logu serrau; chi est de su logu Frasi oe in locales deasi mancu is animales dhue ponent a bívere! ◊ fit bénnidu su Píscamu a imbisitare sos locales de sa coperativa ◊ sa tratoria bendiat binu puru e teniat localis po genti de passàgiu Traduzioni Francese local Inglese local, room Spagnolo local Italiano locale Tedesco Raum, örtlich.

locutóriu , nm Definizione logu abbandha ue faet a si pònnere a chistionare, mescamente candho si andhat a cricare a ccn. in mesu a medas Sinonimi e contrari parladori Frasi in donzi recrusione bi est su locutóriu Traduzioni Francese parloir Inglese parlour, visitors’ room Spagnolo locutorio Italiano parlatóio Tedesco Sprechraum.

pàtiu , nm Definizione tretighedhu largu, in paris, illichidiu, ananti o fintzes aintru de sa domo, ma fintzes bastat chi siat / p. de iscala = itl. pianeròttolo Sinonimi e contrari arrepranu, parinzu, patiale, pràcia, terratza / portaria Frasi in domo bi amus su pàtiu in dainanti ◊ bi at tres domedhas apirpirinadas supra de iscalinas e patiedhos ◊ addainanti bi at iscalinas de màrmaru chi giughent a unu pàtiu Terminologia scientifica dmo Etimo spn. Traduzioni Francese hall, aire Inglese hall, room Spagnolo portal, entrada, patio Italiano àtrio, piazzòla Tedesco Vorhalle, Vorraum.

sàba 1 , nf: sala Definizione in sa domo, aposentu apostadamente lassau po arrecire istràngios, personas de importu o de pagu cunfidàntzia; logu prus mannu po gente meda fintzes in divertera, ispàssiu, riunione / min. salixedha Frasi ponidí in mesu de sa saba! ◊ mi parit de intendi genti in sa saba Cognomi e Proverbi smb: Sala Terminologia scientifica dmo Traduzioni Francese salon, salle Inglese living room Spagnolo sala, salón Italiano salòtto, sala Tedesco Wohnzimmer, Saal.

salidórju, salidórzu , nm Definizione logu fatu apostadamente po salire cosa (es. casu in is casifícios) Etimo srd. Traduzioni Francese chambre de salage Inglese salt room Spagnolo saladero Italiano salatóio Tedesco Einsalzraum.

spolladróxu , nm: ispozadolzu* Definizione logu fatu adatu po s'ispogiare Traduzioni Francese vestiaire Inglese dressing room Spagnolo vestuario Italiano spogliatóio Tedesco Umkleideraum.

«« Cerca di nuovo