chinníre , vrb: cinni, cinniri Definizione fàere un'ingestu po inditare calecuna cosa; mòvere; mòvere is prabaristas serrandho e aperindho is ogos; tirare sa fune a is boes giuntos, po dhos manigiare Sinonimi e contrari abbadiai, chizire, fritire, gínniri, mòere, tzindhire, tzirigare Modi di dire csn: fuire a chinnire oju = fuire che lampu; chinnire s'oju = itl. strizzare l'òcchio Frasi su note no chinnit ocru, no fachet una ghilimada ◊ no cinniat ogu ◊ si ndhe riet a tostu a tostu poi tzinnit de oju a sa comare ◊ malos, chena chinnire pibirista a unu póveru animale ant fatu gherra 2. no mi at mancu chinnidu ◊ ndhe giuches de intreore: no saludas, colas téteru, intreu, no ti chinnis mancu apenas! ◊ est ruta e la creiant morta ca isteit maigantu chena chinnire 3. su bentu chinnit sa fiama de sa candhela ◊ chi ti cinnis de ingunis arguai de tui! ◊ est tremendhe prus de tzinnindhe ◊ ti matzucant, ti chinnint che sedatu ◊ cun is ossus arrogaus, no si podiat mancu cinni ◊ no si chinnit in ojos ◊ candu fuedhàt issu nisciunus si cinniat (I.Murgia) Etimo ltn. cinnus Traduzioni Francese remuer, bouger, se mouvoir peu Inglese to move (little) Spagnolo esbozar, hacer señas, mover Italiano muòvere, muòversi pòco pòco Tedesco bewegen, sich bewegen.

chizíre , vrb Definizione mòvere is chígios, is prabaristas, nau prus che àteru cun s'avérbiu no po nàrrere chi istat firmu deunudotu Sinonimi e contrari chinnire Frasi mancu chizit de cantu est atentu Etimo srd. Traduzioni Francese cligner des yeux, clignoter Inglese to move eye brows (lash) Spagnolo fruncir las cejas Italiano muòvere le cìglia, le sopraccìglia Tedesco die Wimpern und die Augenbrauen bewegen.

cummòvere , vrb: cummòviri Definizione provare o fàere provare dolu, làstima, allutare is sentidos, tocare o ammodhigare su coro Sinonimi e contrari afriscionare, apiadai, internèssiri Traduzioni Francese émouvoir Inglese to move Spagnolo conmover, enternecer Italiano commuòvere Tedesco rühren.

fracadúra , nf Sinonimi e contrari móida, colpu Etimo srd. Traduzioni Francese mouvement brusque Inglese move (violent) Spagnolo arrebato, golpe Italiano mòssa, moviménto violènto Tedesco Bewegung, Ruck.

impressionài, impressionàre , vrb Definizione lassare coment'e un'imprenta in calecuna cosa (es. sa lughe de una figura in sa pellícula); fàere impressione in s'ànimu de unu, fàere naschire unu sentidu, fàere mèglia, ispantu, meravíglia, fintzes coment'e timendho Sinonimi e contrari imprentai / spantai 2. comente at bidu totu cudhu sàmbene si est impressionadu e si est intesu male Traduzioni Francese impressionner Inglese to move, to expose Spagnolo impresionar Italiano impressionare, suggestionare Tedesco beeindrucken.

isfadhixàre , vrb Definizione murigare o mòvere sa braxa, iscutulare is tzitzones po istacare sa braxa Sinonimi e contrari ischicajare Etimo srd. Traduzioni Francese tisonner Inglese to move the embers Spagnolo atizar, hurgar Italiano sbraciare Tedesco mit den Armen fuchteln.

istrallocàre , vrb Definizione cambiare logu, portare de unu logu a un'àteru Sinonimi e contrari istrallatare, trasladai Frasi aèreos, naves, màchinas e trenos m'istrallocant in donzi parte e logu (G.Ruju) Traduzioni Francese déménager Inglese to move Spagnolo mudarse, trasladarse Italiano traslocare Tedesco versetzen.

istransíre, istrantzíre , vrb: strantziri Definizione lassare o pònnere a una parte, ispostare, lassare a pèrdere, lassare agoa, su si tròchere o passare a una parte, istesiandho Sinonimi e contrari frànghere, ibbortare, ispostare / crastinare Frasi fizu meu, no bi andhes a denote a cussu logu: istransichelu s'astru malu! (G.Ruju)◊ s'ómine sàbiu istransit s'astru malu ◊ custas no sunt oras de andhare: istrànsilas! ◊ sa realtade est su chi est, no si podet istrassire Cognomi e Proverbi prb: iscritu misteru istrassire no podet ◊ istrassit ora istrassit puntu Traduzioni Francese esquiver, fuir Inglese to move asise, to avoid Spagnolo apartar, evitar Italiano scansare, evitare, distògliere Tedesco vermeiden.

istregíre , vrb: istretzire, istrexire, istritzire, istrizire Definizione istesiare, trantzire unu paghedhedhu, fàere logu, mòvere unu tretu pagu Sinonimi e contrari astesiai, illalgare, iscritzire, issuzire, istegiare, istesare, istirire, istreziare, istrinzire, schilliari, tòlchere, trancire | ctr. acoltziare, acostai Frasi su trau si che fit istregidu dae s'àlvure ◊ nche l'aiat ischitata istritzinnencheli su bratzu ◊ bi aiat tres muscas chi no si che cheriant istretzire dae sa brochita ◊ nointamas de si che istrizire si m'acúrtziat de piús Traduzioni Francese éloigner, déplacer Inglese to move away Spagnolo alejar, apartar Italiano scostare, spostare Tedesco wegrücken.

mascangànnu , nm: maschinganna, maschingannu Definizione mascu de ingannu, genia de mostru (pegus naschiu istrupiau), su dimóniu; fintzes una genia de móvia o chinnida chi trampat a chie est in crica de aciapare a un'àteru Sinonimi e contrari immostre, mastringannu, mostre / demóniu Modi di dire csn: leare a unu a maschingannu = trampare, leare s'àteru cun iscusas a ingannu; maschinganna (morisca) = marighedha de carrúciu, morisca créschida in mesu de sa tàula Frasi abba e aera sunt pienos de àligas e ferenos, essint maladias noas, sos pegos aultint o anzant mascangannos ◊ unu pastore una note at biu una grannu colunna altzannosi de terra e at pentzau ca cussu fiat Maschinganna ◊ su maschinganna essit in figura de mascu de brebè, de boe niedhu… Traduzioni Francese trompeur Inglese deceiver, deceiving move, dribbling Spagnolo engañador, movimiento engañador Italiano ingannatóre, mòssa ingannatrice Tedesco Betrüger, Finte.

mòere , vrb: mòfere, mòghere, mòvere, movi, mòviri Definizione cambiare posidura, portare de unu logu o tretu a un'àteru, murigare; fàere cambiamentu, abbiare unu dolore; tzucare, rfl.pònnere in camminu, fàere viàgiu; fàere impresse / ind. pres. 3ˆ p. sing. mofet, moghet; cong. 2ˆ p. pl. moghetzas, movetzas; pps. móvidu, mófitu, mófiu Sinonimi e contrari irmoventare / andai, bènnere, caciare, cambiai, suncai, tocai 1 / coidai | ctr. firmai Modi di dire csn: mòviri s'istògumu = buluzare, fàghere a gana mala; movirisí po ternura = àere dolu, fàghere làstima; èssere a su moe moe = moindhe, pagu frimmu, candho goi candho gai; moindhe (nau de cosa chi si movit cun fuliesa manna) = frusiendi (bíere "múere") Frasi moe cussa pedra! ◊ sa pudheca est maseredha, mancu si movit candu dha tocas! ◊ su cane est moindhe sa coa ◊ moediche dae cue! ◊ non cherzo andhare in ancas chi mofent pro abbitúdine (L.Loi)◊ boe betzu, isfinidu, fadicadu, no si mofet ◊ a sa cosa prantada li cheret móida sa terra ca creschet de prus ◊ scerada est sempri crocada, non si podit movi, mancu pesai de su letixedhu ◊ no bos moghezas finas chi torro! 2. sa borta chi mi funta móvius is genugus fui abarrada sétzia unas cantu diis ◊ su tempus est móvidu, est moindhe ◊ no lu moent nen diàulos e nen santos candho si che tzacat un'idea in conca! ◊ sas berbeghes cherent móidas a pàschere 3. moe cun megus a cumandhu! ◊ mira ca soi fendi sa lómpia agante de Luiginu, po intendi si cras movit a Castedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta ◊ arguai a tibe chi ti mogas! 4. zuto una dente a su moe moe: at a èssere menzus chi mi ndhe la feta tirare ◊ ti as a mòere carchi dente manighendhe cussa peta tosta! 5. mòfeti, sinono torrat a rosinare e nos infundhimos! ◊ mòedi, mih, ca no bi at ora! ◊ toca movidindi ca tèngiu fàmini! Etimo ltn. movere, moere Traduzioni Francese bouger, remuer, déplacer, détourner (dissuadere), se dépêcher Inglese to move, to shift Spagnolo mover, desplazar, moverse, darse prisa Italiano muòvere, movimentare, spostare, smuòvere, sbrigarsi Tedesco bewegen, versetzen, umstellen, verrücken, aufbrechen, sich beeilen.

moghiméntu , nm: moimentu, movimentu, muimentu Definizione su mòvere, fàere calecuna cosa ispostandhosi, andhandho, faendho; fintzes organizatzione chi si proponet calecunu iscopu e po cussu faet cosa, pigat initziativas Sinonimi e contrari módia, mofitia, motu 1 Frasi semus totu in movimentu pro sas votatziones ◊ in sa manifestatzioni si bit movimentu de bandieras ◊ dónnia movimentu o tzàchidu dhu fait timi ◊ su movimentu de sa fémina est bàndhidu 2. su moghimentu de sos traballadores at fatu cambiare cosas meda Traduzioni Francese mouvement Inglese move, movement Spagnolo movimiento Italiano moviménto Tedesco Bewegung.

tramudài , vrb: atramudai, tramudare, tramulare, tramunare, tramurai Definizione cambiare, mescamente bestimentu, logu, cunditziones; fintzes traduire o furriare un'iscritura de una limba a s'àtera Sinonimi e contrari cambiai, mudaciare, mudai, stramudai, tramuxulare Frasi bi at cosas chi tràmunant in fele sos chervedhos ◊ si passas in logu chi potzas arrui, su mellus chi fatzas tramura caminu! (D.Bernardini)◊ cussos butios de suore si sunt tramulados in prellas ◊ po chi apas su pilu cambiau tramudai no podis sa natura ◊ su sole bellu si tràmunat in chimera ◊ sos pastores tramudant a sartu cajente a iverrare ◊ po Santu Zuanni cadhos e cadheris, tramudaos a festa, current a inghíriu de sa crésia 2. su pastore setziat s'ebba e faliat a bidha a si tramunare ◊ mi tràmuno ca esso a foraidha Etimo ltn. tra(n)smutare Traduzioni Francese changer, déménager Inglese to change, to move Spagnolo mudar, cambiar, mudarse Italiano mutare, cambiare, traslocare Tedesco ändern, versetzen.

trubbadórzu , nm Definizione su trubbare, su cambiare totu (bestiàmene e cosa, is trastos) de unu logu a un'àteru po istare o po pàschere / caminu de t. = su mòri chi acostumant a fai in trubba is pastoris Sinonimi e contrari trubbadura, trubbonzu Etimo srd. Traduzioni Francese déménagement, transhumance Inglese move Spagnolo mudanza Italiano traslòco Tedesco Versetzung.

«« Cerca di nuovo