atafài, atafàre , vrb: atafiare Definizione afundhare, pònnere in mesu, aintru de calecuna cosa; fintzes passare in calecunu logu (nau fintzes in su sensu de arrennèscere a cumprèndhere, o arrennèscere e bastat), bènnere o lòmpere po cumbinatzione Sinonimi e contrari aciufae, atapai, intafae, pònnere Frasi innòi nci at una mina: a logu bellu nci apu atafau su pei! ◊ nci at atafau is peis a su ludu ◊ su marxani atafat sa farruncada po aggafai su pegus ◊ inue che dh'as atafada cussa cosa? ◊ che so atafadu in d-una mola e dhue aiat cosa cuada (Z.Porcu) 2. non che atafaiat a cumprèndhere comente aiat fatu su babbu a dhi zare sas crupas de su chi fuit capitadu ◊ cussa note non che fuo atafadu a mi drumire ◊ in bella famíllia ch'est atafadu cricanne fémina!…◊ is sordaus nci atafant in crésia e forrogant in dónnia logu! Etimo itl. taffiare Traduzioni Francese fourrer Inglese to drive in Spagnolo meter Italiano cacciar déntro Tedesco hineinwerfen.

caciàre , vrb: cassae, catzare Definizione bogare, fàere istesiare, fuire, andhare atesu; leare o bogare calecuna cosa chi no serbit; prnl., lograre una cosa disigiada (nau fintzes de bisóngiu, óbbrigu) Sinonimi e contrari irbersulare, irghelare, iscabbúllere, iscastedhare, ispitzigare, leai, mòere, pristare, sputzai | ctr. auntzare, inciulai, batire, chèrrere, cramare, pònnere Modi di dire csn: catzàresi su capoto = bogaresiche su capoto; catzàresi su sonnu = iscidaisindi; catzàresi unu disizu, sa preítia, su bisonzu, sa muga, unu dépidu, un'óbbrigu, su sidi, su machine; catzàresi o ischíresi catzare sa musca = èssiri bellu a si difèndiri; catzàresi s'impinnu, sa promissa = fai sa cosa impromítia, fai su chi est de doveri; catzare sos canes = fàgherelos asseliare chi no diant a subra a ccn.; catzare fogu = èssiri arrabiaus, fogosus in su fai Frasi càtzache dai domo cussa zente e tue etotu achipi a su trabàgliu! (A.P.Appeddu)◊ sos malafatores che cherent catzados ◊ catzadichela cuss'erba chi ti est atacada a sa camisa! ◊ catza su cane, no mi móssighet!◊ at iscutu sos cartzones po dhis cassae su pruine 2. apo fatu custu pro mi caciare su disígiu ◊ sunt pagos sos chi si podent catzare dogni gustu ◊ ch'est pigadu a s'àrbure: za si l'at catzadu su disizu de sa figu!…◊ si no cherides intèndhere peràulas malas, catzàdebbos s'óbbrigu e bos lassant in pasu ◊ andho a santu Bainzu de Portu a mi catzare s'impinnu ◊ cun custu dinari nos catzamus sos dépidos ◊ a fizu meu candho teniat deghessete annos mi l'apo catzadu e mandhadu a imparare un'arte ◊ sont essitos deretos catzanne focu Etimo itl. cacciare Traduzioni Francese chasser, enlever Inglese to drive out, to take out Spagnolo alejar, echar Italiano scacciare, espèllere, tògliere, eliminare Tedesco vertreiben, ausschließen.

dipaciàre , vrb: dispaciai, dispaciare, dispatzare Definizione fàereche andhare o bogare sa gente; rfl. andharesindhe Sinonimi e contrari caciare, disgagiai, disocupai, lissentziare / dispedire | ctr. acasagiai, arrecire, coglire Frasi dae cussu logu a tie ti ndhe dipàciant! ◊ serrat sa gianna e mi dispàciat ◊ che l'at dispaciadu ca no lu cheriat prus ◊ isse retzit a totugantos, no che dispàciat mai a nisciunus ◊ no dhos chelzo e che dhos dispatzo 2. a sos operajos che los ant dispaciados dae sa fràbbica ca nachi la deviant serrare 3. apenas si est dispatzau dae su parde est andhau cara a sa domo de sa fémina Etimo ctl., spn. despatxar, despachar Traduzioni Francese expulser, mettre (dehors) Inglese to drive away Spagnolo alejar Italiano scacciare, mandar via Tedesco verjagen, vertreiben.

ghiài , vrb: agghiai, ghiare Definizione inditare su camminu bonu, acumpangiare in su camminu giustu, cossigiare su de fàere; fintzes bogare, fàere istesiare gente o animales, imbiare Sinonimi e contrari giúchere, leai / mandai Frasi su pastore fit ghiendhe sas berveghes a sa pastura ◊ su Segnore mi at ghiadu che Babbu ◊ sighi s'istiga de s'arte chi ghiat a portos de lugura! (P.Casu)◊ cherzo un'ispera de lughe chi mi ghiet ◊ at ghiadu sos sentidos mios in caminos de amore ◊ cun sa lughe de un'istedhu Deus los at ghiados a innue fit su pitzinnu 2. su libberedhu chi ti apo nadu ti che lu ghiant issos (M.Ghiacciu)◊ ti ghio sos menzus saludos!◊ Cristos at seberau dogi apóstulos po dhos ghiare a perdicare Etimo spn., ctl. Traduzioni Francese conduire Inglese to drive Spagnolo guiar Italiano guidare Tedesco führen, leiten.

innidigàre , vrb Definizione fàere essire o bogare de su niu Etimo srd. Traduzioni Francese chasser, prendre du nid Inglese to drive out Spagnolo expulsar, desanidar Italiano scacciare, tògliere dal nido Tedesco aus dem Nest heraustreiben.

isciuliài , vrb: isciuriai, issuliare, isuliare, sciuliai Definizione fàere fuire sa musca, is pigiones, is pudhas giagarandhodhos; pesare a bolare / isuliàresi de una cosa = fàgherendhe a mancu, istaresindhe Sinonimi e contrari agegherai, assuidae, insaltiare, isciugare, isfraitzare, ispabuciare, ispajare, isvalostiare, salargiare, sciumiai Frasi sos puzones in binza, candho intendhent su mere issuliendhe sunt cunvintos chi est a los cramare! ◊ corvos no che ndhe poto isuliare dae sa figu mia… 2. a s'achicada de sos asprones, sos cadhos sunt tucados a bolu isuliendhe prúere ◊ sa palla nci dh'at isciuliada su bentu 3. lu cherzo ischire: no mi ndhe poto isuliare! Traduzioni Francese chasser le volatiles Inglese to drive away the birds Spagnolo espantar Italiano scacciare via Tedesco verscheuchen.

istanài, istanàre , vrb: stanai Definizione bogare, fàere essire de sa tana, pesare sa fera Sinonimi e contrari levare Traduzioni Francese dénicher Inglese to drive out Spagnolo desencovar Italiano stanare Tedesco aufjagen.

istratallài, istratallàre , vrb: stratagliai Definizione pigare a foedhos malos, foedhare male a unu; bogare a fora, fàere fuire Sinonimi e contrari agegherai, bocare, caciare, inchirriai, isciuliai, isfraitzare, istrulliare, salargiare Frasi istratallat óminis e féminas a itzérrius e a frastimus po torrai a su trabballu 2. mi at arrifudau sa filla… e istratallau! ◊ custas féminas las istratallamus, no las lassamus in cue bivendhe a poderiu! ◊ chi dhus intendit ajaju nci dhus istratallat!◊ is pavonis ant pigau sa carroga a abbíchidus e nci dh'ant istratallada de mesu intzoru 3. a dónnia contonada cudhu isparàt unu guetu e is pillonis torrànt a fuiri istratallaus Etimo itl. stratagliare Traduzioni Francese chasser Inglese to drive away Spagnolo echar Italiano scacciare Tedesco vertreiben.

levàre , vrb Definizione pesare, fàere mòvere o essire, giagarare, prus che àteru fàere essire sa fera de sa tana, cassandho; fintzes fàere asseliare o istare a una parte un'animale; essire, andhare, tzucare Sinonimi e contrari istanai / caciare, chelcire Frasi mi so sonniadu levendhe unu sirbone (P.Pisurzi)◊ pariat a sa lestresa crabolu a canes levadu ◊ cudha fémina che la levaiant cun paràulas malas ◊ mi gighent a su leva leva currèndhemi che fera 2. sos istranzos chi beniant a domo abboigaiant dae tesu pro che lis levare sos canes (P.Fogarizzu) 3. - Ello… a uve ses levandhe? - A locu! Traduzioni Francese débusquer, débucher Inglese to drive out Spagnolo desencovar Italiano stanare Tedesco aufjagen.

stichíri , vrb: istichire* Definizione pònnere aintru de calecunu istrégiu o de logu, mescamente a fortza, a istibbidura; bestire, pònnere in pitzu unu bestimentu Sinonimi e contrari fichire, incracai, intrae, istibbire / bestire | ctr. bocare Frasi nci stichint in su grutoni, istuant totu su bagàgliu e nci passant unu bellu arroghedhu de tempus ◊ si tenit gana mala, stichidhi su didu a sa cannarotza, ca bis ca dhi passat! 2. stichidinci in pressi sa bestimenta! ◊ stichiminci sa giacheta, ca dèu no ci arrennèsciu! Traduzioni Francese enfoncer, fourrer Inglese to drive, to wear Spagnolo hincar, clavar Italiano ficcare, introdurre Tedesco stecken, hineinstecken.

trasíngiu , nm: trasinzu Definizione su trasinare, sa moida chi si faet trisinandho, tragandho cosa Sinonimi e contrari istrasinzu, trasinonzu, trisíngiu Etimo srd. Traduzioni Francese traînement Inglese dragging, drive Spagnolo arrastre Italiano trascinaménto Tedesco Nachschleppen.

tzacàre , vrb Definizione istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Sinonimi e contrari fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Modi di dire csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Frasi che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Etimo srd. Traduzioni Francese introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre Inglese to drive in, to slip in, to meddle Spagnolo meter, entremeterse Italiano introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi Tedesco stecken, sich einmischen.

«« Cerca di nuovo