abbrentài , vrb rfl Definizione atrotogiare coment'e bogandho sa bentre, comente faet su linnàmene friscu Sinonimi e contrari abbajonare, allachedhare, atrotiai | ctr. istirare Terminologia scientifica fst Etimo srd. Traduzioni Francese plier Inglese to bend Spagnolo alabearse, combarse Italiano piegarsi, incurvarsi Tedesco sich biegen.

abbrovinàre , vrb Definizione nau de linnàmene, atrotigare Sinonimi e contrari colembrai, agionedhare, atrotiai Traduzioni Francese bomber, courber Inglese to bend Spagnolo pandearse, combarse Italiano imbarcarsi Tedesco sich krümmen.

acancarronàe, acancarronài, acancarronàre , vrb: aconcorronai, acuncurronai, acuncurrionai, cancarronai Definizione fàere coment’e a cancarrone, a unu lómboru, a lóriga Sinonimi e contrari abbidhiritzai, acavurai, acoconare, aggrancare, aggurjare, ateterigare, atzancarronare, aunchinare, cancarai, ingortigai, inteterighedhare / abbibbirinai Frasi e acidriadha, s'ischina, no ti abarris aconcorronau! ◊ seu acancarronau po su pesu mannu chi mi ant carriau ◊ una fémina si fut acancarronada a is peis de Gesús (Ev)◊ apu atobiau una fémina bècia totu acuncurronada ◊ su cani nc'est sartau aintru de su còfanu e si est acuncurrionau coment’e unu caboru 2. su frius dhi at acancarronau is manus Etimo srd. Traduzioni Francese engourdir Inglese to bend, to numb Spagnolo encorvar, combar Italiano incurvare, aggranchire Tedesco krümmen, erstarren.

aggobbàe, aggobbài, aggobbàre , vrb Definizione bogare sa gobba, fàere a gobba, atrotigare Sinonimi e contrari abbajonare, abbrentai, agionedhare, agopedhae, allachedhare, atrotiai, atzumborai, colembrai, corcobare, inconcobare | ctr. intennerare, istirare Frasi su telaju de sa bicicleta s'est aggobbau, de comenti seu arrutu Etimo srd. Traduzioni Francese se voûter Inglese to bend Spagnolo encorvarse, agobiarse Italiano ingobbire Tedesco buckelig werden.

agionedhàre , vrb Definizione fai giumburudu che agionedha Sinonimi e contrari abbajonare, aggopedhare, acocovedhae, allachedhare, atrotiai Etimo srd. Traduzioni Francese courber Inglese to bend Spagnolo encorvar, combar Italiano incurvare, ingobbire Tedesco biegen, buckelig werden.

ancujàre , vrb Definizione fàere a un'ancuju, a cancarrone Sinonimi e contrari aunchinare, imbasciai, incujare, pinnicai, tròdhiri Frasi li deviat ancujare s'ischina a unu gantzu, tales chi totu lu potant ischire ite ascamile che amus! ◊ a sa betzesa, cussa fémina est ancujada che unchinu ◊ ancuja sas ancas, chi no che at logu pro sos àteros! 2. sa paghe ancujat sa suferéntzia Traduzioni Francese courber Inglese to bend Spagnolo curvar Italiano curvare, piegare ad uncino Tedesco krümmen, biegen.

atripodhàre , vrb Definizione fàere a tzirbisas, a pinnigas Sinonimi e contrari acarrongiai, afrangillonai, aggruncire, apigiare, arruntzai, artzipodhare, atavellai, atripitzare, frongire, granculai, iscrafangiai | ctr. istirai 2. fit unu betzighedhu totu pedhe e ossos, totu atripodhadu ◊ sa mama zughet sas manos atripodhadas dae s'abba manizada a totora Etimo srd. Traduzioni Francese plier, chiffonner Inglese to bend, to crease Spagnolo arrugar, chafar Italiano piegare, gualcire Tedesco falten, zerknittern.

atzumborài , vrb: atzumburai Definizione fàere a tzúmburu, fàere giúmburos, tzurumbones Sinonimi e contrari abbajonare, abbrentai, acocovedhae, agionedhare, allachedhare, atrotiai, colembrai, corcobare, inconchedhare, inconcobare Frasi at atzumburau sa valígia de cartoni ◊ sa landiredhada forti chi at fatu at atzumborau is màchinas chi at agatau foras Etimo srd. Traduzioni Francese se voûter Inglese to bend Spagnolo abollar Italiano ingobbire Tedesco buckelig werden.

aúlghere , vrb: aúrghere Definizione mòvere, pruschetotu nau de gente, in su sensu de si girare o s’incrubare, po comente unu est grassu / pps. aúlghidu Sinonimi e contrari indugi, muciare, tròdhiri / aggafiare Frasi no si podet aúrghere, mancu, de cantu est rassu ◊ dae sas concutzas e dae tratalios ti che ingrassas chi mancu ti aulghes! (Piras) Etimo ltn. a(d) + urgere Traduzioni Francese plier, bouger Inglese to bend, to stir Spagnolo inclinarse, moverse Italiano piegarsi, muòversi Tedesco sich bücken.

bòrta 1 , nf Definizione acabbu o furriadura de una sumana de tempus, de unu fatu, de unu caminu (vida, die, caminu) Sinonimi e contrari furriada, masciada Modi di dire csn: èssere in bolta de dies = èssere antzianu; dare borta = girai, furriai, cumentzai a isparèssiri, abblandai; èssere, istare a borta códia = coment'e oretendhe pro fàghere male a ccn.; andhare, torrare a borta códia = torrare in àteru mamentu a unu logu, a s'acua, pro bi fàghere dannu, a ndhe furare cosa, e gai; dàresi bolta in d-una cosa = impitzaresindhe Frasi in sas istradas si agatant bucos, ribbas e bortas ◊ su carru si est acadhighinadu in d-una pigada totu bortas ◊ est arreadu firmu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu 2. passadu mesudie daet borta su sole ◊ cun sa cura chi so faghindhe su male at dadu borta ◊ ndhe so dadu bolta in custas alas (Còntene)◊ su sole che at dadu bolta a cudh'ala de monte ◊ sa ferida est dendhe bolta in cancrena ◊ cue su caminu daet borta a manu manca 3. in cosa chi no t'importat mancu ti bi dies bolta! Etimo ltn. *volta Traduzioni Francese tournant, virage Inglese bend, turning Spagnolo viraje Italiano svòlta, curva Tedesco Wendepunkt, Biegung, Kurve.

cannujàre , vrb: carnugare, crannugare, cranucare Definizione tròchere e segare comente si segat e si aperit a isperradura una canna atrotigandhodha; si narat fintzes de persona, comente si trochet po cropu, dolore Frasi furriamus a s'imbesse sas ideas cranucàndhelas e mascheràndhelas de fiacas ◊ petzi s'imberta de su tempus, chene piedu, est reséssia a lu cranucare ◊ su bentu crannugat su trigu candho est ifustu meda 2. a su colpu mi so carnugadu e so rutu a terra (G.Chessa) Etimo srd. Traduzioni Francese tordre Inglese to bend, to twist Spagnolo doblar, romper Italiano piegare, tòrcere, spezzare Tedesco biegen.

colembrài , vrb: acolembrare, collembrari, colombrai Definizione nau mescamente de su linnàmene segau a tàulas, essire trotu, allacau, atrotigau, colembru; fintzes pònnere o mantènnere una cosa betada a una parte, coment'e orruendho Sinonimi e contrari abbajonare, abbrovinare, acocovedhae, agionedhare, atrotiai, atzumborai, corcobare, imbartzonare, inconcobare, ingiolvinare / aliverrare Frasi is portas si colombrant ◊ custa fentana est totu colembrara: linnàmini mau! 2. dh'iscudit dus pinnigosus, dhi betat una manu a is gangas e nce dhu colombrat palas a su muru! Traduzioni Francese gondoler, fléchir Inglese to bend, to twist Spagnolo torcerse Italiano incurvarsi, contòrcersi (détto del legname) Tedesco sich beugen, sich krümmen.

corcobàre , vrb: corcovare Definizione fàere dortu Sinonimi e contrari abbajonare, abbrentai, acocovedhae, agionedhare, allachedhare, atrotiai, colembrai, inconchedhare, inconcobare, indortigare Frasi sa lantza s'est corcovada pariat de pasta crua Etimo spn. corcovar Traduzioni Francese courber Inglese to bend Spagnolo torcer Italiano curvare, incurvare Tedesco biegen.

corcobàu , pps, agt: corcovadu, corcovatu, corcovau, crocovau Definizione de corcobare; chi est a gobba, aggobbedhau, incrubau, atrotigau Sinonimi e contrari abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, còrcobe, garropu, giumburudu, gobbu, incorcovedhau, paligrobedhatzu, rumbosu, tzumbosu 2. recuit corcovadu e a sa lena irbautidu dae sa fadiga pro pasare sa pòvera carena! ◊ li ruet dae manos s'ispada, corcovada e priva de lampore Traduzioni Francese voûté, courbé Inglese bend Spagnolo corcovado Italiano curvo, gòbbo Tedesco krumm, gebückt.

corruàda , nf: corrunada Definizione dadaolta, furriada, girada chi faet unu camminu, un'istrada, un'orruga Sinonimi e contrari borta 1, cuidada, dadaolta, furriada, ghirada, mobinada Frasi fortzis fiat su viàgiu chi mi faiat dannu, ca fiat prenu de corruadas ◊ su bentu mi at acumpangiau de Castedhu fintzas a is corrunadas de Serri, in màchina ◊ tocat a donai atentzioni ca in sa corrunada nd'istupat sempri calincuna màchina, ca no bollu istumbamentus! Etimo srd. Traduzioni Francese virage Inglese bend Spagnolo curva Italiano curva Tedesco Kurve.

dadaòlta, dadaòrta , nf Definizione tretu inue un’orruga, unu camminu, un'istrada leat a un'àtera bandha, càmbiat filada; cambiamentu mannu mescamente in malu Sinonimi e contrari cabulada, cadraolta, furriada, masciada Frasi peri sos tzilleris, in donzi dadaolta, bi at zente meda a manos in giae…◊ ti cheria èssere amigu finas a ti ojare in onzi dadaolta de carrera 2. custa est sa dadaolta de sa família Etimo itl. dare volta Traduzioni Francese virage Inglese bend Spagnolo viraje Italiano svòlta, curva Tedesco Kurve, Biegung, Wende.

incruài , vrb: incrubai, incrubare, incuare, inculbare, incurbare, incurbiai, incurbiare, incurvare Definizione abbasciare a un'ala, pònnere a un'imboe, culembru; abbasciare sa conca, indrúchere s'ischina a cara a denanti; su si indrúchere a ccn., a su chi bolet s'àteru Sinonimi e contrari ancrucare, cruai, incrunai, inconchinare, incrinire, incrubedhare, incrunai, indortinare, ingruxare, palangai | ctr. arritzare, istantargiai, ficare Frasi m'incurvavo in sa funtana bufandhe a fruncu ◊ si est incrubau a ndi bodhí cosa de terra ◊ fit timendhe a s'incurbiare a cullire crocas ◊ su bentu est tirendi aici e sa mata s'incrubat a cussa parti ◊ zuchet s'ischina a unu cantzu a fortza de istare incurbiau ◊ incrua s'istrexu po pigai prus àcua a tassoni! ◊ totu sas matas s'incrubant ◊ apo incurbadu sa conca e mi so cagliadu 2. su soli si nci fiat incrubendu 3. no est de atzetare goi a conca incurbiada su chi nos benit o chi nos fachent! Cognomi e Proverbi prb: chie meda s'incúrviat su culu si li biet Etimo srd. Traduzioni Francese incliner, pencher, s'incliner, s'humilier Inglese to incline, to bow, to bend down Spagnolo inclinar, agachar, humillarse Italiano inclinare, chinare, inchinarsi, umiliarsi Tedesco neigen, sich neigen, sich erniedrigen.

incujàre , vrb Definizione fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu Sinonimi e contrari ancujare*, aunchinare, incruai, indrúchere, tròdhiri | ctr. istirare Frasi sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana Traduzioni Francese baisser, courber Inglese to bend Spagnolo doblar en forma de gancho Italiano piegare ad uncino, curvare Tedesco biegen.

ingobbedhàre , vrb Definizione essire o fàere a gobba Sinonimi e contrari acocovedhae, agionedhare, agopedhae, atzumburai, inconcobare Etimo srd. Traduzioni Francese se voûter Inglese to bend Spagnolo corcovar Italiano incurvire, ingobbire Tedesco beugen, buckelig werden.

ingruxàre , vrb Definizione abbasciare ccn. cosa a una parte (es. sa conca o àteru); fàere totu trotu Sinonimi e contrari ancrucare, dòrchere, grunare, grusare, imbasciai, incruai, incrunai*, ingrussiare / atuturae, indortigare Frasi s'ingruxant piús de su normale chi azummai si truncant s'ischina ◊ sos chercos los at ingruxados su bentu ◊ che teracos ingruxant sa conca a donzi móvida de su padronu ◊ si ti paret bàscia sa terra pro ti pòdere ingruxare… ◊ a sa losa m'ingruxo cun devotu riguardu ◊ si devet ingruxare de fronte a sos meres Traduzioni Francese s'incliner, baisser, se courber Inglese to bend down Spagnolo inclinarse Italiano inchinarsi, piegarsi Tedesco sich neigen.

«« Cerca di nuovo