barducabídhu , nm Definizione una genia de cardu chi narant puru canna de ruxi, corrus de crabiolu Sinonimi e contrari cardubbiancu 1 Terminologia scientifica rba, Scolymus maculatus Traduzioni Francese scolyme maculé, s. taché Inglese spotted golden thistle Spagnolo cardillo, tagardina Italiano cardoncèllo Tedesco Golddistel.

bistàcu, bistàculu , nm Definizione mància, genia de maladia a sa pedhe chi si faet moresina a màncias mannitas o pitichedhas Traduzioni Francese éphélide, tache de rousseur Inglese a kind of skin disease, freckle Spagnolo efélide, cloasma Italiano efèlide, cloasma Tedesco Sommersprosse, Ephelide, Chloasma, Leberfleck.

commissiòne , nf: commissioni, cummassioni, cumissioni Definizione prus che àteru, cuncordu de personas postas po calecunu incàrrigu (es. po averguare is cunditziones de unu malàidu, unu progetu, dimandhas e àteru); fintzes imperju, faina chi si faet mescamente a cumandhu de ccn., segurtade o arresposta a calecuna cosa chi unu at dimandhau Sinonimi e contrari cumandhu, masione Frasi sa commissione de sa Comuna at aprovadu sos prozetos de sas domos ◊ si est reunida sa commissione de sos esàminos 2. mi depint torrai commissioni notesta Etimo itl. Traduzioni Francese commission, tâche, chose à faire Inglese commission, errand Spagnolo comisión, recado Italiano commissióne Tedesco Kommission.

contibízu , nm: contifizu, contipitzu, contipizu, contivígiu, contivizu, contivixu, cuntivígiu Definizione incuru, cabu, atentzione in su fàere o tènnere is cosas; cosas de fàere, impreu, cosas de atentzionare, de pentzare, fintzes pistighíngiu, pentzamentu / pònnere, parare c. Sinonimi e contrari atendéncia, atendimentu, contiverju, cunviu, fracongia, impíciu, imprastu, incuru, manígiu, oloidura, pensamentu / cdh. cuntivíciu | ctr. abbandhonu, irbandhonu, iscontipizu, trascura Frasi no est a pompiare su pizu de sa cara in sa fémina, ma sa salude, s'onestade, su contipizu in totu ◊ si no bi at contivizu, su dinari bolat che su fumu ◊ so andhadu cun grandhe contivizu chirchendhe ◊ contivizu apo a tenner de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ est ómine de grandhe contivizu ◊ in sas cosas bi cheret contivizu ◊ para contivígiu chi no si seghet sa soga chi filas!◊ sa maistredha dhue poniat contivixu po inditae is cosas a is piciochedhos 2. canno sa zustissa tocat a s’ispessata in domo tua, macari no apas furatu, carchi cuntipitzu ti assennet semper ◊ cumintzendhe a mancare s'oro candho ancora restait de fraigare su turrione, su zuighe rueit in contivizu mannu chi ndhe perdeit finas su sonnu ◊ fit ponendhe contipizu a sa muzere pro ammaniare su locu ◊ ghirabant a bidha e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a s'impreu 3. sa mancada de su babbu l'aiat lassadu bàrriu de contivizos ◊ est tribagliendhe e vivindhe in mesu a tantos duros contivizos ◊ su pitzinnu zuchet sa bússia a isticu de milli contipizos Cognomi e Proverbi prb: chie at contivizu no dormit Etimo srd. Traduzioni Francese diligence, soin, tâche Inglese care, task, industry Spagnolo celo, esmero, encargo Italiano diligènza, premura, operosità, incombènza Tedesco Fleiß, Eifer, Auftrag.

incumandhíscia, incumandhíssia , nf: incumandítzia Sinonimi e contrari arrecumandítzia / cumandhu, impérciu, incumandha Frasi nara "No!" a s'incumandhíssia de chie ti cheret pagare pro fàghere male! ◊ pro incumandhíssia divina, a totugantos devet dare su perdonu Traduzioni Francese charge, tâche Inglese commission Spagnolo recado, encargo Italiano incombènza, incàrico Tedesco Auftrag.

ischécu , nm Definizione pintirighinu de colore diferente, in sa pedhe Sinonimi e contrari pannuga, pibirinu, piga Etimo srd. Traduzioni Francese petite tache, tache de rousseur Inglese speck, freckle Spagnolo mancha, peca Italiano macchiolina, lentìggine Tedesco Fleckchen, Sommersprossen.

màcia , nf: mància, mantza, marca, màrcia Definizione tretighedhu de colore diferente, nau siat de imbrutadura (mescamente candho no ndhe andhat samunandho o fintzes de sa cusciéntzia) e siat po guastu de maladia, puntura de bobboi o cropu in su frutuàriu: is mantzas a logos funt is pintirighinos chi essint in sa pedhe Sinonimi e contrari chéntria, guastu, màcua, navradura, pecu, prodha, taca 3 Modi di dire csn: mància de pigota = su marcu chi lassat custa maladia; pònniri mància a s'aredadi = èssere de birgonza pro sa parentella Frasi una mància manna in colore iscuru fit marinendhe in mare ◊ portàt màcias orrúbias in totu sa carena ◊ portat sa faci totu a màncias ◊ su cuadhu portat màncias mannas de àteru colori 2. si no giughes mància in sa cusséntzia za si at a bídere ◊ mi at postu una mància chi no ndi andat mai ◊ sa mància originale ◊ prima de ponni màncias fei chi benga sepultau! Cognomi e Proverbi smb: Manza Etimo spn. Traduzioni Francese tache Inglese spot, macula Spagnolo mancha Italiano màcchia Tedesco Fleck.

macràdu , pps, agt: ammargau, macrau, magradu Definizione de macrare; chi est a magras o a marcos de diferente colore (nau fintzes de bentina de animale), chi est ammanciau, a tretos brutu de cosa chi no ndhe andhat Sinonimi e contrari incespiau, ziziadu / ammarciau, tacadu 2. su gatu fit pili macradu e murri niedhu ◊ est una craba magrada Traduzioni Francese tacheté, taché, tacheté Inglese stained Spagnolo manchado Italiano chiazzato, macchiato Tedesco befleckt, fleckig, gesprenkelt, scheckig, gescheckt, befleckt.

màcru , nm: malcu, marcu Definizione tretu de diferente colore, fintzes su singiale, genia de cosidura chi abbarrat de una segada, de una freadura in sa carre Sinonimi e contrari frincu, leidora, libidore, lidigori, pistadura, sambellutau Frasi acantu arribbant, cussus peis lassant sempri unu bellu marcu biaitu ◊ chin sos ocros at sichitu sos macros biancos de sas erveches in turvontzu ◊ su sole de martu ponet marcu Cognomi e Proverbi smb: Marcu, Marcus Etimo srd. Traduzioni Francese marque, signe, trace, plaque, tache Inglese stain, mark Spagnolo marca, mancha Italiano màrchio, ségno, imprónta, chiazza Tedesco Zeichen, Marke, Spur, Fleck, Mal, Striemen.

màcua, màcula , nf: màgula Definizione prus che àteru, pecu de sa salude o fintzes de su cumportamentu de sa persona, neghe, curpa de s'ànima; tretighedhu de colore diferente coment'e de imbrutadura Sinonimi e contrari defeta, mendha, neche, nésica, peca 1 Frasi beneigo sas òperas de Deu chi no bi at ne màgula ne neu ◊ at de prata unu bestire sentza màcula peruna Cognomi e Proverbi smb: Maguledda Etimo itl. macula Traduzioni Francese tache, défaut Inglese stain Spagnolo mancha, defecto Italiano màcchia, mènda, difètto morale o della salute Tedesco Fleck, Fehler, Mangel.

nècia , nf Definizione genia de male, guastu (segada, iscarràfiu), cosa mala o fintzes intzimia de male Sinonimi e contrari defeta, nece, neche, mància, nésica, nítzia Frasi est andhadu a vísita, si tenet calchi nècia, gai faghet cura ◊ si unu at calchi nècia naturale oe podet fàghere sa cura Etimo srd. Traduzioni Francese tache, tare Inglese macula, imperfection Spagnolo mancha, falla Italiano màcchia, magagna Tedesco Fehler, Gebrechen, Faulen.

pibirínu , nm: pipirina, piperinu, pirpirinu Definizione pintirighinu chi essit in sa pedhe, de colore diferente e a logos fintzes porru, essidura a guronedhu in sa carre; fintzes su calagasu / sèdere a pirpirinu = apispirinados, apataus, apipiredhaos Sinonimi e contrari ischecu, pannuga, piga, pintirina / bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabedha, pibiritu Etimo srd. Traduzioni Francese tache de rousseur Inglese freckle Spagnolo peca Italiano lentìggine Tedesco Sommersprosse.

pintílla , nf Definizione marchighedhu de diferente colore Sinonimi e contrari tidha Traduzioni Francese macule, tache Inglese macula, drop Spagnolo mancha, pizca Italiano màcula Tedesco Fleckchen.

sparlàcia, sparlàciu , nf, nm: spralàciu, sprallàcia, sprallàciu, sprallaxu, sprelàcia, sprelàciu, sprellàciu Definizione mància, marcu de colore diferente chi essit in sa pedhe segundhu sa genia de sa maladia (fintzes a ispilidura), de sàmbene pistau (ma fintzes comente ndhe podet fàere addenote sa lughe); marcu mescamente in cambas nuas aparadas a meda a su fogu; fintzes tretu de terrenu chi no dhue at matedu, logu campu; iscórriu in s'orrobba Sinonimi e contrari càricas, pudhérigas / màcia, spragàrgia / iscórriu Frasi su sprallàciu dhu lassat su bàsidu a sutzu ◊ su no mi èssi aguantau su cotoni, prémiu a sa vena mi at fatu unu sprallaxu niedhu ◊ portat sprallàcius in dónnia logu: a cantu parit dh'at mussiada un'arréxini ◊ ita tenit chi portat sa faci a spralàcias?◊ in sa porta su noti intrat una sprelàcia de luxi 3. ant pigau cudh'ómini, chini a bratzus chini a peis, e dh'ant postu in d-unu sparlàciu puliu, in su mòri (F.Pilloni) 4. su frius nc'intràt in sprelàcius de is cratzonis e de sa camisedha istraciulada (Sanna/Lai) Traduzioni Francese tache Inglese spot Spagnolo mancha Italiano chiazza, sprazzo Tedesco Fleck.

tàca 3 , nf Definizione maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore Sinonimi e contrari aciàchidu, màcia, prodha / curpa, disonore, neche Modi di dire csn: pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu Frasi totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat! 2. si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia Cognomi e Proverbi prb: sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu Etimo ctl. taca Traduzioni Francese tache Inglese spot, macula Spagnolo mancha Italiano màcchia, chiazza Tedesco Flecken.

tacàdu , pps, agt: tacatu, tacau, tzacadu Definizione de tacare, -are 1, tacai, -ai 1; chi portat taca, fintzes mància de male in sa carena Sinonimi e contrari ammarciau / guastu, mantzadu, punciau, puntu / aciacosu, magagnosu, maladióngiu, malesanu, temósigu, tunconidu, tzimiliosu | ctr. líaru, sanu 2. portat su dentímini tacau Traduzioni Francese taché, tacheté Inglese stained Spagnolo manchado Italiano macchiato Tedesco befleckt.

tarèa , nf Definizione faina de cantidade determinada chi si giaet a fàere; iscopu, cosa o logu a ue si bolet lòmpere Sinonimi e contrari afainu, afare, berza, faina, impreu, òpera, trabàgiu Modi di dire csn: signalai sa t. = nàrrere ite si depet fàghere; fai sa t. = fàghere sa faina chi li ant postu a fàghere Frasi sa tarea nostra est de gherrare pro sos àteros puru ◊ sa prima tarea de su dotori est de allebiai su mali ◊ dh'iant obbligau a sa tarea de plantai matas (A.Purqueddu) Etimo spn. Traduzioni Francese tâche, devoir, arrivée Inglese task, goal Spagnolo tarea Italiano cómpito, impégno, traguardo Tedesco Aufgabe, Verpflichtung, Ziel.

tídha , nf: tilla, tille, tíllia, tzilla 1 Definizione genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha Sinonimi e contrari luneta, pintilla / botiu, ghema 1, gutiu, istídhigu, làmbria, lútiu, paspia, silla, stídhia / incuedhu, pitzuedhu, tanchedhu Frasi custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu! Cognomi e Proverbi smb: Tidda Etimo ltn. *stillia Traduzioni Francese macule, tache Inglese macula, drop Spagnolo mancha, pizca Italiano téccola, màcula Tedesco Fleckchen.

«« Cerca di nuovo