aredéu , nm: arereu, areu, eredeu* Definizione totu is parentes de una matessi famíglia Sinonimi e contrari arénsia, aretóriu, arràcia, arrampile, arrépula, condomadu, eréscia, iscrípia, istripa, istripile, prutzénia Frasi cussu est de aredeu de genti maca ◊ si peset sa zente nostra che unu solu areu! (A.Casula)◊ isse nascheit s'últimu in s'areu ◊ de cussu aredeu no nci ndi at prus me in bidha Traduzioni Francese famille, souche Inglese family name Spagnolo parentela Italiano casato, parentado Tedesco Geschlecht.

bulletàriu , nm Traduzioni Francese carnet à souche, registre à souche Inglese receipt book Spagnolo talonario Italiano bollettàrio Tedesco Quittungsblock.

cossighína , nf: cotichina, cotighina, cotzichina, cotzighina, cotzigina, cutzichina, cutzighina Definizione sa parte de is arraighinas, mescamente de una mata, de una tupa (bona fintzes po fàere pipas, segundhu sa linna); bufóngiu a tropu de pigare sa conca Sinonimi e contrari cocina, coighina 1, mola, motzighina, tzompa / coichina, imbreachera Frasi cotichina de castannarju, de chessa, de ghidhostre ◊ su linnaresu essit in chirca de linna bregadina: chimuza, cotichina, frastamaza 2. a unu tusorzu Bodale at leadu una cotzighina gai forte chi ancora ndhe faedhant, in bidha ◊ s'at picau una cotichina e andhabat a rodinu che gradharone Terminologia scientifica rbr, upm Etimo srd. Traduzioni Francese bûche, souche Inglese log Spagnolo cepa Italiano ciòcco, ceppàia Tedesco Strunk.

fundàbi , nm: fundali, fundhale, funnale Definizione su tretu de fundhu (mescamente su tretu prus bàsciu in su truncu de matas mannas, fintzes de domos), su tretu prus atesu (fintzes de unu possessu, su tretu a s'àtera bandha de s'intrada), sa parte prus in fundhu de su mare, de unu muru, in terra, e su fossu puru; logu chi faet a badhe, bàsciu e in paris che a sa cea, ma prus úmidu, peale de monte; sa síngia o erriga chi si paret tra terra e aera, atesu (si narat prus che àteru pl.); in sa carena, su tretu de is nàdigas; su fundhurúgiu, mescamente su chi faent unas cantu cosas postas in istrégiu; logu de matas (fundhos) Sinonimi e contrari fundhache, fundhera, fundhu / imbasamentu / badhe / feche / padente / ttrs. fundari Modi di dire csn: fundali de àcua = poju, paule de abba, garropu, fundagu; fundhale de àrbure = su chi abbarrat in terra, paris cun sas raighinas, de un'àrbure pustis segada; su fundhale de s'ulicra = su fossighedhu suta de s'origra; su fundali de sa massa (laore) = su trigu de fundhu, in terra, in s'arzola Frasi tue depes èssere issiu dae su fundhale de s'iferru, ghetadommos! ◊ sos fundhales de su mare sunt fungudos cantu prus si andhat a mesu ◊ ant fatu is fundhales de sa domo a picu e a pala ◊ eus bíviu in cussu frius de su fundabi de sa funtana ◊ pigai s'ànima sua e ghetaincedha a fundali! 2. est in su fundali pascendi is brebeis 3. sos fundhales sunt rujos ◊ a iscurigadroxu su fundali no s'iscerat prus ◊ s'ispacat s'aera che melagranada, fundhales biaitos s'iscavacant ◊ su funnale cara a Tíana est inniedhigannosi 4. non papat pisci po no s'isfundi su fundali ◊ custas mudandas parint piticatzas po su fundali tuu 5. chin s'ape issos cherent isfrutare sos frores de su fundhale pro buscare leu e chera, papa e mele Terminologia scientifica slg, crn Etimo srd. Traduzioni Francese vallée, horizon, souche Inglese valley, horizon, stump Spagnolo valle, horizonte, cepa Italiano vallata, orizzónte, céppo Tedesco Talebene, Horizont.

fundhamentàrju , nm Definizione cussu chi at fundhadu prus che àteru un'arereu, su primu chi si ammentat de una famíllia de unu logu Sinonimi e contrari fundadori Etimo srd. Traduzioni Francese souche Inglese progenitor Spagnolo fundador Italiano capostìpite Tedesco Stammvater, Gründer.

iscràtza , nf Definizione sa gente chi est dipéndhia de calecuna famíglia, de is mannos de unu parentau, cun is calidades puru, pruschetotu naturales Sinonimi e contrari aredeu, arénsia, arràcia, arrampile, arrépula, iscrípia, istripa, istripile Frasi cussa est zente de mala iscratza Traduzioni Francese souche, lignée Inglese descent Spagnolo estirpe, descendencia Italiano discendènza, stirpe Tedesco Herkunft, Stamm.

istripíle , nm Definizione arraighina de sa gente, de una famíglia / èssere de malu i. = àere naturale malu Sinonimi e contrari aredeu, arràcia, arrampile, arrépula, iscrípia, istripa Frasi s'istripile de Cainu nos pessighit: pro una fasche de caricotos no podimus andhare a cara arta! ◊ no mi sèghero chi so dego s'istripile de Zudas! ◊ de Fulanu ndhe amus connotu s'istripile! Etimo srd. Traduzioni Francese souche, origine, lignée Inglese birth Spagnolo estirpe Italiano stirpe Tedesco Stamm.

mòa 1 , nf: mola 1, molla, mora 1 Definizione cosa chi creschet cun cambos medas totu de fundhu, agiummai totus impare e a bisura tundha, ma si narat fintzes in su sensu de mata, de truncu, cosa grussa e tundhatza Sinonimi e contrari busa 1, fundhu, macra, mata, moíngiu, molarxa, tele, tupa / cdh. sgridhoni Modi di dire csn: una m. de murdegu, de modhitzi, de orrú, de olia, de patata, de ardureu, de túnniu, de codrobinu; sa mola de su tuju = su tzugu; m. de tita = sa tita; m. de culu = su culu, su paneri; m. de terra = bàrdula, lea, fintzas terrinu pagu; m. de réxinis = sas raighinas de s'àrbure bidas o leadas totu paris; zúghere sa mola = zúghere su sarragu de sa morte, èssere morindhe; arrogaisí sa mola de su tzugu = iscollàresi, nadu fintzas a frastimu Frasi unu lèpiri de giudu, impinnaciau de coa, pomposu e mustatzudu, nd'istupat de sa moa ◊ in logos tuos bi aiat chercos e molas de mata ◊ su pitzinnu curriat sartiendhe muros e molighedhas ◊ bi aiat molas de mudhitza, de tiria, de ozastru, de arrú ◊ sunt ammaniandhe su tusinzu suta de sa mola de unu chercu 2. nau ca est grassa: mobixedha de fémina!…◊ cussa puntura de babbautzu mi at fatu a mola Traduzioni Francese buisson, souche, chicot Inglese bush, tree stump Spagnolo mata, tocón Italiano cespùglio, ceppàia, barbicàia Tedesco Busch, Strauch, Baumstumpf.

«« Cerca di nuovo