ambadúos, ambadús , agt, prn: amborduos, ambosduos, ammaduos Definizione ambos duos (f. ambas duas): unu e àteru, duos leaos impare Sinonimi e contrari ambos Frasi dhi ant curau is ogos ambaduos ◊ tui ses prus pràticu de mei in ambaduas cosas Traduzioni Francese les deux Inglese both Spagnolo ambos, los dos Italiano entrambi, ambedue Tedesco beide.

àmbos , agt, prn Definizione unu e àteru, duos leaos impare (f. ambas) Sinonimi e contrari ambadús Frasi colli s'olia cun ambas manos, ca achipis meda! ◊ su pràtigu a iscríere a màchina ponet ambas manos ◊ ne s'unu e ne s'àteru aiant dinari e cudh'ómine perdoneit ambos duos dépidos 2. bos iseto ambos a bustare, tenzo de arrejonare cun isse ma as a èssere presente finas tue ◊ no bidiamus s’ora ambas duas, ceo de intèndhere e issa de contare Etimo ltn. ambos Traduzioni Francese les deux Inglese both Spagnolo ambos Italiano entrambi Tedesco beide.

ammesài 1, ammesàre , vrb Definizione fàere a mesu, imbuidare un’istrégiu fintzes a sa metade, bogandhondhe sa metade de sa cosa Sinonimi e contrari immesare, ismesujare Etimo srd. Traduzioni Francese partager en deux, réduire de moitié Inglese to halve Spagnolo dividir en dos Italiano dimezzare Tedesco halbieren.

ammesàu , pps, agt Definizione de ammesare Sinonimi e contrari irmesau 2. est umpendhe trigu dae unu sacu ammesadu Traduzioni Francese divisé en deux Inglese halved Spagnolo demediado Italiano dimezzato Tedesco halbiert.

anníciu , agt, nm: annicru, annígiu, annígliu, anniglu, annigru, annigu, annirgu, anniu, annixu Definizione porchedhu, vitellu, cuadhu, angione o àteru pegus de calecunu annu, passau s’annu Sinonimi e contrari annigrotu, annorinedhu, tentógliu Frasi s'anníciu est in sa giota, su crapitu est a brincos, in sa pinneta apedhat su catzedhu 2. sunt pulpuzos de peta de porcu anniju pesadu a mannalitinu Terminologia scientifica anall Etimo ltn. annic(u)lus Traduzioni Francese animal de la ferme agé de deux ans Inglese one years old cattle Spagnolo añojo Italiano annìcolo Tedesco einjähriges Tier.

antiànnu , avb: antziannu Definizione como duos annos, s'annu innanti de s'úrtimu annu passau Terminologia scientifica tpc Etimo ltn. anteannum Traduzioni Francese il y a deux ans Inglese two years ago Spagnolo hace dos años, anteantaño Italiano due anni fa Tedesco vor zwei Jahren.

biénniu , nm Definizione unu tempus de duos annos Traduzioni Francese deux ans (espace de) Inglese two-years period Spagnolo bienio Italiano bïènnio Tedesco Biennium.

duamíla, duamílla, duamíza , agt, nm Definizione su tanti de duas bortas milli (in números àrabbos 2.000, in números romanos MM) Frasi sos duamiza francos, tue mi che los as remonidos? Etimo srd. Traduzioni Francese deux mille Inglese two thousand Spagnolo dos mil Italiano duemila Tedesco zweitausend, Zweitausend.

dúas , agt, nf Definizione agt. chi acumpàngiat is númenes fémina, siat in sensu precisu (una e una) e siat in su sensu de unas cantu; nau de tempus e cun s'art. det., sa de duas oras passau mesudie o passau mesunote: cun e chentza art. faet de pron. puru / a.c.: in su cumpostu cun mila/miza che bogat sa /s/; pònnere o fàghere duas a unu = ammisturai, pònniri totu a unu duas cosas diferentis Frasi apo lézidu duas pàzines ebbia ◊ amus manigadu duas olias cun pane 2. si che sunt fatas sas duas e arrimamus su triballu ◊ a is duas torrant is piciochedhus a iscola ◊ fint duas ma duas, mih, bellas che simai ndhe apas bidu! ◊ chini funt cussas duas chi biu passendi? 3. at leadu sa birra e sa gazosa e ndh'at fatu duas a unu (G.Ruju) Etimo ltn. duas Traduzioni Francese deux Inglese two Spagnolo dos Italiano due (agt. f.) Tedesco zwei, zwo, Zwei, zwei Uhr.

duaxèntos , agt, nm: duchentos, dughentos, dujentos, durgentus, duxentus Definizione duas bortas chentu (in números àrabbos 200, in números romanos CC): si est agt. cuncordat in sa genia cun su nm. (ma no a sa camp.) Frasi tenet dughentas berbeghes ◊ bi cheret dughentas dies ◊ custa domo tenet dughentos annos ◊ nci iant bufau prus de duxentus càscias de cosa (I.Murgia) Etimo ltn. ducentos Traduzioni Francese deux cents Inglese two hundred Spagnolo doscientos Italiano duecènto Tedesco zweihundert, Zweihundert.

dúos , agt, nm: dus, duus Definizione foedhu chi acumpàngiat unu númene mascu po inditare sa cantidade precisa (unu e unu: in números àrabbos 2, in números romanos II): candho est nm. cun art. inditat própriu custa cantidade e podet fàere de pron. puru; nau a sa bona, unos cantu Sinonimi e contrari croba, pàgia 1, pariga Frasi custus funta dus fradis e una sorri ◊ duos e duos faghet bàtoro ◊ su duos cun su zero avatu si liget "binti" 2. fatuvatu si bint in sa passillara dus chi si creint abborsadoris ◊ tue e s'àinu… duos! ◊ tue e su cocoi… duos: lampu ca est abberu chi ses irmasionadu! 3. si los at manigados duos corniolos…, azummai no bi ndhe lassat! ◊ manigamus duas olias cun pane e casu ◊ a prandi feus dus cruguxonis Cognomi e Proverbi prb: prus bident duos chi no unu Etimo ltn. duos Traduzioni Francese deux Inglese two Spagnolo dos Italiano due Tedesco zwei, zwo, Zwei, bißchen.

gurúle , nm Definizione buca de logu, tretu istrintu in mesu de duos montes, de duas puntas de monte Terminologia scientifica slg Etimo srdn. Traduzioni Francese passage étroit entre deux montagnes Inglese gorge Spagnolo desfiladero Italiano góla tra i monti Tedesco Schlucht.

immesài, immesàre, immesàri , vrb: irmesae, irmesare, ismesare, smesai Definizione bogare, torrare o fàere a metade sa cosa, ispartzire o segare in duas metades, a lados Sinonimi e contrari ammesai 1, ismesujare | ctr. addopiae Frasi sa maladia cada annu l'irmesabat sas crapas ◊ s'ispagnola est sa pesta chi at irmesau medas famíllias Etimo srd. Traduzioni Francese partager en deux Inglese to halve Spagnolo demediar Italiano dimezzare Tedesco halbieren.

irmesadúra , nf Definizione su irmesare Sinonimi e contrari ammesadura, ismesamentu Etimo srd. Traduzioni Francese division par deux Inglese halving Spagnolo partición en dos, el demediar Italiano dimezzaménto Tedesco Halbierung.

irmesàu , pps, agt Definizione de irmesare; chi est o chi dh'ant torrau a sa metade Sinonimi e contrari ammesau, ilmesisciadu Traduzioni Francese divisé en deux, coupé en deux, réduit de moitié Inglese halved Spagnolo demediado Italiano dimezzato Tedesco in zwei Hälften geteilt.

sarròne, sarròni, sarrónu , nm: serrone, serroni Definizione genia de serra manna mancai de metro e mesu, a lama larga meda, a duas mànigas, de pigare a una manu ma in duos po segare o isperrare truncos mannos, linna grussa meda (ma fintzes serra pitica de pigare a solos a una manu po segare cambos e naes pudandho); bobboi chi andhat asuta de terra modhe, trebballada, e si papat s'arraighina modhe de sa cosa prantada de pagu: a logos est fintzes mardona, sórighe mannu de fogna; bobboi chi si papat sa gioga minuda e si che istichit aintru de su corgiolu, greme chi si papat sa linna, àteru greme in colore de castàngia chi podet fàere in su casu; brutore a meda in dossu; in cobertantza, su vítziu de abbetiare pruschetotu candho unu no tenet arrexone Sinonimi e contrari serra / serracu / chibudhalzu, cugumbiraxu, istampasucros, morucibudhu / tzerrone, zannarolu, zànnaru / muga, sordi / tostorrímine Modi di dire csn: intriscare o gitonare su serrone = illargare sas dentes a manera de li fàghere s'istrada e segare menzus; intrare su serrone a unu = acucai, bènniri a conca s'idea, s'abbétia de fai ccn. cosa Frasi s'arruaxu iscarràfiat che serroni ◊ passada sa bistrale, su serrone: acò totu distruta sa foresta! ◊ s'élighe chi bi fit in su cuile ndhe l'ant segadu a serrone ◊ usaiat sas rimas che serrone: dae cussu ndh'est s'ódiu dipesu! 2. cherent remíntidas sas pumatas ca medas che las at segadas su serrone 4. zughet fintzas su serrone in cambutzos de cantu est brutu, putzidha! 5. lasso a muzere mia emancipare a patu chi no l'intret su serrone de cherrer paltorire a bolt'apare! (L.Ilieschi)◊ fuit dies e dies ammudurradu, a bortas pranghiat, no ischia mancu proite… giughiat che unu serrone in cherbedhos! Cognomi e Proverbi smb: Serroni Terminologia scientifica ans, crp, gryllotalpa gryllotalpa Etimo srd. Traduzioni Francese grande scie à deux poignées Inglese big saw, mole cricket Spagnolo serrón, tronzador Italiano segóne Tedesco Zugsäge.

smesaméntu , nm: ismesamentu* Definizione su irmesare, su che ndhe bogare sa metade de una cosa, su dha torrare a su mesu Sinonimi e contrari ammesadura, irmesadura Traduzioni Francese partage en deux Inglese halving Spagnolo división, partición en dos Italiano dimezzaménto Tedesco Halbierung.

«« Cerca di nuovo