ammoràre , vrb: amorai, amurai Definizione totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Sinonimi e contrari fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Frasi oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Terminologia scientifica ssl Etimo srd. Traduzioni Francese être fiancés, s'engager par une promesse de mariage Inglese to be connected with Spagnolo ser novios, llevarse bien con alguien Italiano avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati Tedesco ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

anàgrafe , nf Definizione prus che àteru, in is comunas, s'ufíciu inue registrant naschia, morte e cambiamentu de istadu civile de sa gente Sinonimi e contrari conchilíbbriu Traduzioni Francese registre de l'état civil, bureau de l'état civil Inglese registry office Spagnolo registro civil Italiano anàgrafe Tedesco Einwohnerregister.

anchiàda , nf: Definizione cropu de camba (anca), de pei (de ananti), nau de animales Sinonimi e contrari anchionada Etimo srd. Traduzioni Francese coup de patte Inglese blow with a paw Spagnolo patada Italiano zampata Tedesco Pfotenhieb.

annaríciu , agt Definizione chi andhat, chi podet andhare, nau de cosa chi podet serbire, èssere bona mancari no siat de sa méngius calidade Sinonimi e contrari andhàntile Frasi custa patata est annarícia Etimo srd. Traduzioni Francese de qualité médiocre Inglese ordinary Spagnolo ordinario, mediocre Italiano andante Tedesco mittelmaßig.

annicàre , vrb Definizione essire de malumore, tristos, sérios, unu pagu oféndhios Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbudhai, aconchedhare, amprudhiare, annichidai, annozare, atrafudhai, imbromare, ingromorare, pirmare, pudhare 1 | ctr. allegrare, prexai Frasi proite no ti annicas e ti alteras candho bestint sa sarda poesia fatendhe a su limbazu violeras? (P.Casu)◊ si est annicadu cun megus ca li apo nadu chi no lu cherzo! Traduzioni Francese bouder, mettre de mauvaise humeur Inglese to put in a bad mood Spagnolo amostazar Italiano imbronciare, métter di malumóre Tedesco schmollen, verstimmen.

anníciu , agt, nm: annicru, annígiu, annígliu, anniglu, annigru, annigu, annirgu, anniu, annixu Definizione porchedhu, vitellu, cuadhu, angione o àteru pegus de calecunu annu, passau s’annu Sinonimi e contrari annigrotu, annorinedhu, tentógliu Frasi s'anníciu est in sa giota, su crapitu est a brincos, in sa pinneta apedhat su catzedhu 2. sunt pulpuzos de peta de porcu anniju pesadu a mannalitinu Terminologia scientifica anall Etimo ltn. annic(u)lus Traduzioni Francese animal de la ferme agé de deux ans Inglese one years old cattle Spagnolo añojo Italiano annìcolo Tedesco einjähriges Tier.

annícra , nf: annixa Definizione pegus fémina de unu o duos annos Traduzioni Francese femelle agée de deus ans Inglese two years old female cattle Spagnolo añoja Italiano annìcola Tedesco einjähriges Tier.

annotamàla , prep, cng Definizione a su postu de…, a prus de Sinonimi e contrari antamas, bortze, imbecis Frasi annotamala de una, ndh'amus imballiadu duas de aguzas (G.Ruju) 2. isse est ispantosu: annotamala de la nàrrere comente est, sa cosa, la creschet! ◊ annotamala est essidu su nàrrere chi si ch'est fuidu Traduzioni Francese au lieu de, en outre Inglese instead, moreover Spagnolo en vezlugar de, además Italiano invéce, inóltre Tedesco dagegen, außerdem.

Annunóu , nm Definizione sa prima die de s'annu Traduzioni Francese nouvel an, le jour de l'an, le premier de l'an Inglese new year's day Spagnolo Año Nuevo Italiano Capodanno Tedesco Neujahr.

apagiadòri , agt, nm: apajadore, apajadori Definizione chi o chie andhat a foedhare sa fémina po contu o in parte de un'ómine Sinonimi e contrari acupadori, comisionàrgiu, mandhadàgliu, paraímpiu, tratadore Terminologia scientifica sntz Etimo srd. Traduzioni Francese faiseur de mariages Inglese matchmaker Spagnolo padrino de casamiento Italiano paraninfo Tedesco Heiratsvermittler.

apagiàre 2 , vrb: (a-pa-gia-re) apalgiai, apallai, apazare, pazare 1 Definizione abbrovendhare a pàgia, pònnere sa pàgia a papare a su bestiàmene; a logos, coment’e semenare a pàgia (po iscóviu) su tretu de una domo a un'àtera de duos, ómine e fémina, chi si dha intendhent o si bolent / su pps. apazadu = (fintzas) chi est totu paza, nadu de laore chi no at ingranidu Sinonimi e contrari abbrovendhae Frasi su meri si ndi pesat a cissu e apàlgiat is bois ◊ su chitzi pesastus po apallai is bòis ◊ dónnia dí nanca depit apallai is bòis Etimo srd. Traduzioni Francese donner de la paille aux animaus Inglese to fodder Spagnolo alimentar con pienso Italiano abbiadare Tedesco mit Hafer füttern.

apaltàre , vrb: apartai, apartare, partare Definizione pònnere a una parte; su si giare o pònnere a una parte, su si cuare po sa giustítzia o àteru / a. unu pensamentu = bogaresiche un'idea dae conca Sinonimi e contrari abbandhare, coigiare / abbuare, aclisare, acuae, ammagare, apatai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, istichire, istugiai Frasi medas si sunt apartados e ti ant negadu provinas unu lughinzu! ◊ ahi cantu atesu mi seu apartau de bosu, Sennori! ◊ propongu de apartai dónnia perígulu de pecai ◊ no istes annuzada pro mi èssere pagu tempus apartadu ◊ ipèrradi una canna e tzoca, si sos iltrunellos si podent apaltare! ◊ cun signalis de tristesa sa Crésia apartat is fielis de is allirghias de su mundu 2. si est apartadu ca lu sunt chirchendhe sos carabbineris ◊ s'amante a ue si est apartada? Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese mettre de côté, se réfugier Inglese to put aside, to shelter Spagnolo apartar, refugiarse Italiano méttere da parte, accantonare, rifugiarsi Tedesco beiseitelegen, sich flüchten.

aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definizione a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu Traduzioni Francese tordu, de travers Inglese crosswise, crooked Spagnolo de través Italiano stòrto, di travèrso Tedesco schief, quer.

apatentàdu , agt Definizione chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura 2. est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha! Traduzioni Francese qui a le permis de conduire Inglese licensed Spagnolo cualificado, que posee el permiso de conducir, redomado Italiano patentato Tedesco zugelassen, mit Führerschein versehen.

apatènte , nf: patente* 2 Definizione documentu de s'autoridade chi assegurat de comente unu at fatu calecunu istúdiu o est autorizau a fàere calecuna faina: oe, prus che àteru su documentu de chie at imparau a guidare unu mezu Traduzioni Francese permis de conduire Inglese license Spagnolo licencia, permiso Italiano patènte Tedesco Erlaubnis, Führerschein.

apegugiadòre , nm Definizione furone de bestiàmene, chie costumat a pecutzare Etimo srd. Traduzioni Francese voleur de troupeaux Inglese cattle-stealer Spagnolo abigeo Italiano abìgeo Tedesco Viehdiebstahl.

apellíu , nm Definizione sangunau de famíglia Sinonimi e contrari sambanau Etimo spn. apellido Traduzioni Francese famille, nom de famille Inglese surname Spagnolo linaje, apellido Italiano casato, cognóme Tedesco Familienname.

apenài, apenàre , vrb rfl Definizione tènnere dolu, làstima, piedade, provare pena, dispraxere, su si interessare de calecuna cosa o de ccn. assumancu po làstima, po piedade Sinonimi e contrari apiadai Frasi su padronu si ndh'est apenadu e li at abbonadu su dépidu ◊ suporto tanta pena e tantu istragu: apenadindhe, apena! (P.Pisurzi)◊ de sa vida chi fatzu apenadindi! ◊ cussu pòburu béciu s'est apenau po mei ◊ a mei mi apenat su coru su intendi a issa! 2. eo t'iscrio, si tue ti ndhe apenas de lègere su chi t'imbio ◊ si apenet de iscultare unu lamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'apitoyer, avoir de la compréhension Inglese to be moved Spagnolo compadecerse Italiano impietosirsi, avére comprensióne Tedesco Mitleid haben, für jdn Verständnis zeigen.

aperdiaméntu , nm Definizione su pigare o bochíere a cropos de pedra, gherra a cropos de pedra; su pònnere pedras a pesu in pitzu de calecuna cosa Sinonimi e contrari carranzu, predarjata Etimo srd. Traduzioni Francese grêle de pierres Inglese hail of stones Spagnolo apedreamiento Italiano sassaiòla Tedesco Steinhagel.

apipiàda , nf Definizione passada de calecuna cosa a frigadura Sinonimi e contrari pinzellada Frasi mi seu donada una bella apipiada de crema ◊ a sa linna dhi apu donau un'apipiada de vernissu (M.A.Cappai) Traduzioni Francese coup de pinceau Inglese painting Spagnolo pincelada Italiano spennellata Tedesco Anstrich.

«« Cerca di nuovo