línta , nf Definizione su línghere, pentzau coment'e cosa fata, passada Sinonimi e contrari lincuara, lintura Frasi sa mama li at dadu una linta, a su batulinu Etimo srd. Traduzioni Francese coup de langue Inglese lick Spagnolo lamedura Italiano leccata Tedesco Lecken.

marràda , nf: marrara Definizione su marrare, su trebballare a marra; su cropu de pei (de ananti) chi giaent is animales a terra, coment'e a arrasigadura (e fintzes crache) Sinonimi e contrari tzapada / immarrargiada / càrcini Modi di dire csn: andai o cúrriri a marradas = andhare a brincos, crabiolare, atapendhe a forte sos pes a terra, nadu de cadhu (e fintzas de zente) a tota fua; pesaisí a marradas = pesàresi a cumeradas, a brincos; pèrdiri sa m. = pèrdere sa fortza, sa balia Frasi a Paschixedha sa primu marrada de sa faixedha depiat èssiri acabbada 2. su cuadhu si ndi est pesau a marradas candu si est agatau cun sa funi in su tzugu! ◊ s'ebba daiat marradas in s'impedradu ◊ su cuadhu at giau tres marradas a piturras a su meri 3. custu mengianu apu biu in su celu una cosa mai bia, coment'e un'istella, currendi a marraras ◊ is molentis andant a marradas ◊ frarixedhu miu comenti at biu su coró c’iscudit su fàsciu a terra e atacat a curri a marraras, a cérrius Etimo srd. Traduzioni Francese piochage, coup de patte, coup de griffe Inglese blow with a paw Spagnolo azadazo, coz Italiano rampata Tedesco Scharren.

matzucàda , nf Definizione su matzucare, su iscúdere a matzucu, a fuste Sinonimi e contrari banzu 1, matzocadura, mazada, mazadina, mazucada, surra Frasi sas matzucadas a s'àinu li benint che incumandhadas, candho est reberde Etimo srd. Traduzioni Francese coup de bâton Inglese beating Spagnolo bastonazo, leñazo Italiano bastonata Tedesco Stockschlag.

nerbiàda , nf: nervada Definizione cropu, iscutulada de nérbiu, de foete Sinonimi e contrari innerbiada, ischirriolada, iscorriada Frasi a sos iscraos los leaiant a nerbiadas si proaiant a ndhe arritzare s'ischina triballendhe Traduzioni Francese coup de cravache Inglese whipping Spagnolo latigazo Italiano scudisciata Tedesco Peitschenhieb.

ociàda 1 , nf: (o-cia-da) ocrada ocrata, ocriata, oghiada, ogiada, ograda, ojada, orghiada, oxada, uciada 1 Definizione castiada, furriada de ogos po bíere impresse; castiada mala, lègia, coment'e po nàrrere cosa in contràriu, fintzes arrennegaos Sinonimi e contrari abbaidada, castiada, mirada, oghia, oghidura, ojizada Modi di dire csn: donai un'oghiada a unu líbburu = dare un'abbaidada; crèschere a s'ojada = chi si bit meda, chi si bit crescendi, crèsciri meda Frasi un'ocrada de s'amorada baliat prus de una note de sonnu pérdia ◊ sunt ómines chin s'ojada bia ◊ chèrgio sa luche de sas campagnas chi abbivat sas ociadas ◊ si connoschet a s'ogiada chi est pessone bona ◊ faedhas cun s'ojada franca ◊ tue as in s'ojada incantamentu ◊ dona un'oghiada a biri comenti est sa cosa! ◊ ghetàndheche un'ocrada che apo distintu deretu su mere ◊ onzi tantu mi faghiat un'oxada 2. de malu gromone, at dau un'ocrata mala a totus ◊ bastàt un'oghiada de babbu po si firmai! 3. Pinedhu fit pessamentosu ca su nare li fit creschendhe a s'ojada (G.Addis) Etimo srd. Traduzioni Francese coup d'œil Inglese look Spagnolo mirada Italiano sguardo, occhiata Tedesco Blick.

pedràda , nf Definizione pedra pitica iscuta atesu, cropu de pedra / leare a pedradas, giogàresi a sa p. = iscúdere a pedra Frasi si sunt giogados a sa pedrada e a isse li at essidu unu biaconcu in chizos Etimo srd. Traduzioni Francese coup de pierre Inglese blow with a stone Spagnolo pedrada Italiano sassata Tedesco Steinwurf.

pinnegósu , nm: pinnigosu, pugnigosu, punnigosu, punnugosu Definizione sa manu cun is pódhighes serraos a istrintu; cropu chi si giaet cun sa manu serrada deasi Sinonimi e contrari bucicone, ilbrunzigone, ispubusada, puini, punzigone, prunzu Frasi iat artziau sa boxi e pistau su pinnigosu a sa mesa 2. dhi dòngiu una betuada de pinnigosus, nci dhu forbicu a su muru! ◊ mi dha seu scallara fendi largu a pugnigosus ◊ pigàt a pinnigosus gennas e fentanas Traduzioni Francese poing, coup de poing Inglese fist Spagnolo puño Italiano pugno Tedesco Faust, Faustschlag.

pinzellàda , nf Definizione frigada o passada de pinzellu (nau fintzes in su sensu de cosa fata bene meda), sa tinta de comente ant passau pinzellu Sinonimi e contrari impignellada / apipiada Etimo srd. Traduzioni Francese coup de pinceau Inglese brush-stroke Spagnolo pincelada Italiano pennellata Tedesco Pinselstrich.

pugnalàda , nf: apugnalada, pugnolada, pungelada, pungialada, pungiolada, punniolada, punnolada Definizione istichia de pugnale, nau fintzes cun afuta e a frastimu Sinonimi e contrari abbudhada, issacada, istocada Frasi in sa furca chi andit e una pugnolada chi dhis papit! ◊ bi at giustíssia, e carabbineris e barracellus e pungioladas! ◊ ita punniolada si ndi fait de su dinai?! ◊ punnolada, epuru l'est piàghida sa cosa chentza la triballare! Etimo spn. Traduzioni Francese coup de poignard Inglese stab Spagnolo puñalada Italiano pugnalata Tedesco Dolchstoß.

retàda , nf: arretzara*, retzada Definizione betada de arretza; su tanti chi si pigat cun d-una betada de arretza Sinonimi e contrari arraciada Frasi su piscadori ndi at tirau a foras una bella retzada de pisci Traduzioni Francese coup de filet Inglese haul, roundup Spagnolo redada Italiano retata Tedesco Netzwurf, Fang.

sconcorràda , nf Definizione su sconcorrai; cropu, atumbada de conca a calecunu logu, ma fintzes cropu giau a conca / s. de tronu = tronada, iscratzada, tzacarrada de tronu; s. de prantu = imbucada a prànghere Sinonimi e contrari sconcorru, scorrociada / iscaputzone, istuturrone Frasi apu tentu una sconcorrada in su corru ’e su portellitu de magasinu Etimo srd. Traduzioni Francese coup de tête Inglese butt (head) Spagnolo cabezazo Italiano capata Tedesco Stoß mit dem Kopf.

sfrigongiàda , nf Definizione su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura Sinonimi e contrari friada Etimo srd. Traduzioni Francese coup de chiffon, frottement Inglese rub Spagnolo pasada Italiano strofinata, stropicciata Tedesco Reiben, Scheuern.

sigorràda , nf: sucorrada, sucorrata Definizione cropu giau cun is corros, iscaviada, sa ferida fata incorrandho Sinonimi e contrari incorrada Etimo srd. Traduzioni Francese coup de corne Inglese butt Spagnolo cornada Italiano cornata, cozzata Tedesco Hörnerstoß.

spíciu , nm: ispítzulu, spitzu, spíssulu, spítzulu Definizione istrinta chi si giaet cun sa punta de duos pódhighes a sa carre, cropu de bicu chi giaent is pigiones, genia de puntura (o fintzes de mossighedhu) chi faent is bobbois; biculedhu piticu o apenas de cosa chi si segat o si pigat cun sa punta de is pódhighes, parte pitica de calecuna cosa / min. spitzulitu Sinonimi e contrari bicada, pítiche 1, puntura / arroghedhu, pimpirina, piticada, pítzolu Modi di dire csn: basai a spítzulus = basare muntenindhe s'àteru a càvanos cun sos pódhighes; fai sa cosa a spitzuledhu a spitzuledhu, a spítzulus e a móssius = a pagu a pagu, a arrogus e a mússius; consumai sa cosa a spitzuledhu = a retentu, a pagu a pagu, a régula Frasi comenti si curat su spítzulu de s'àrgia? ◊ unu spitzu de carroga si minescit, e no unu spitzu de babballoti! ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca e malacaducu ◊ seu totu a alluinadura de ogus e a spitzus a brenti 2. cussu frori s'est sicau totu: no ndi at abarrau mancu unu spíciu! ◊ cussus no funt bonus a trabballai unu spitzu de bíngia! Etimo srd. Traduzioni Francese pincée, coup de bec Inglese pinch, bite Spagnolo pellizco, picotazo Italiano pízzico, beccata Tedesco Kniff, Schnabelhieb.

sticàda , nf: isticada* Definizione istichia, segada fata a lepedha, cropu de cosa puntuda (mescamente segante) giau a punghidura (ma fintzes s. de pei) Sinonimi e contrari arrasogiada, istocada Frasi cussus si buscant una sticada de gortedhu a piturras, chi si ponint in mesu ◊ dona una sticada de istrúmbulu a su bòi! Traduzioni Francese coup de couteau Inglese stab Spagnolo cuchillada Italiano coltellata Tedesco Messerstich.

súrra , nf Definizione cropos a meda giaos a unu, o a un'animale, po su male chi at fatu o àteru, fintzes múngia, pelea manna; cosa meda / donai, pigai una s. = giare, pigare cropos a meda, atripare Sinonimi e contrari apiossa, apodhada, assurrada, banzu 1, cabossa, carda, catatripa, dobbe, pista, sussa, zongada / antua, cària, mugna Frasi no si ndi boliat andai e mi dhi donant una bella surra ◊ dh'at iscutu una surra cun sa màniga de su marroni, a burrincu ◊ mellus cussu chi non una surra de fusti! ◊ po chi portis sa conca murra, lah no ti acontessat de arregolli surra! ◊ si ti domandhant cun chie as cantadu, lis naras chi as cantadu cun Cugurra; si ti domandhant "Ite as balanzadu po prémiu?" "Unu 'anzu e una surra!"(Cugurra) 2. l'apo leada sa surra in cussa pigada mala!… 3. cussus funt una surra de piscinàrgius ◊ tèngiu una surra manna de cosa de fai ◊ su piciochedhu portat in sa bussa una surra de gioghitus Etimo ctl. surra Traduzioni Francese coup, rossée Inglese blows Spagnolo zurra Italiano percòsse, busse Tedesco Schläge, Hiebe.

telefonàda , nf Definizione su telefonare, foedhada in telèfono Frasi innanti de imbiare sa lítera, bos faghet puru una telefonada ◊ apu inténdiu sa telefonada chi at fatu a mulleri mia Traduzioni Francese coup de téléphone Inglese call (phone) Spagnolo llamada telefónica Italiano telefonata Tedesco Anruf.

tócu , nm: togu Definizione su tocai; sa capacidade de sapire e connòschere sa cosa tocandhodha; tzàcurru o sonu de acropadura; mescamente sonada, sonu de campana; fintzes bículu, crantu, orrugu / min. tochitu, tochedhu Sinonimi e contrari tocada, tocamentu / apalpu / corpedhu, tochedhu / addópiu, arrapicu, asséchiu, lassa 1 / tancu Modi di dire csn: tocos de manu = genia de saludu, itl. strette di mano; andhare a togu = a s'apàrpidu, a su toca toca che a chie no bidet; su t. de reapare = de fèrrere apare, de si ndhe pesare e dare tentu, su chi faghent in crésia avertindhe sa zente chi est essindhe su preíderu pro nàrrere sa missa; su t. de s'agonia = tocu in chenàbura santa pro ammentu de sa morte de Cristos; intrai unu t. a ccn. = sonare s'ispiru pro calicunu; no ndi bòlliri duus tocus de… = chèrrerendhe s'iscusa pro…, fàghere carchi cosa apenas chi si tenet pagu pagu sa manera, no istare a si lu fagher nàrrere duas bortas; pigai, portai o pònniri a unu a t. = leàrelu in ziru, fàgherelu a befe, a birgonza, dàreli a subra a boghes; èssere totu a t. de… = a fortza de…; leare a unu a t. de pedra = a corpos de pedra; segau a tochedhus = fatu a cantos, a bículos; fàchere su t. (zoghendhe)= ischitire, tirai a sorti po biri a chini tocat a fai una parti me is giogus, tra cumpàngius; ge dhi est in tocus!… = est arrennegadu meda Frasi sa síndria cota si connoscit a tocu ◊ sa cosa mancai no dha bia dh'agatu a tocu 2. intè, ant tocau s'enna abbellu abbellu: tocu de pòburu, po no nd'iscidai is canis drommius! ◊ candu s'intendiat su tochitu aberiaus s'enna 3. sa campana sonat sos tocos de sa fremmaria ◊ is campanas fiant sonendi is primus tocus ◊ pro sa missa faghet tres tocos ◊ soneit su tocu de s'ispiru ◊ ant intrau unu tocu: iscieis e chini est su mortu? ◊ su noti de Missa de pudhus si fait unu tocu meda prus longu e bellu: su tocu de centu (A.Garau) 4. sa cosa como est totu a tocu de dinari! ◊ dh'at arrespostu a tocu de frore, in poesia ◊ est a tocu de pelea pro balanzare duos sodhos ◊ cussa no ndi at bólliu mancu duus tocus e si ndi est pesada che una píbera ◊ a su sirboni dhu portant is canis a tocu ◊ andhe pedra de tocu sa chi ses! ◊ piciocus, no seu beniu a innòi po èssi postu a tocu! ◊ fatuvatu poniat a tocu is cumpàngius e si ndi arriiat ◊ pro ischire a chie tocaiat a fàchere sa faina amus dépiu fàchere su tocu Cognomi e Proverbi smb: Toccu Etimo srd. Traduzioni Francese coup, tintement Inglese touch, toll Spagnolo toque Italiano tócco, rintócco Tedesco Berührung, Schlag.

tostòre , nm Definizione su èssere tostau, pruschetotu de su fritu; nau po cumportamentu, manera de fàere abbetiosa, tostorruda; fintzes su aguantare o padire meda Sinonimi e contrari cidrinori, duresa, tetericore, titirigu Etimo srd. Traduzioni Francese coup de froid, rigidité, obstination Inglese frostbite, tenacity, rigidity Spagnolo aterimiento, tenacidad Italiano assideraménto, rigidità, pertinàcia Tedesco Erfrierung, Starrsinn.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definizione segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Frasi portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Etimo ctl. trenc Traduzioni Francese coup de rasoir Inglese razor slash, wound Spagnolo navajada, herida, golpe Italiano rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma Tedesco Schnittwunde.

«« Cerca di nuovo