A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

òbera , nf: òpera Definizione trebballu, mescamente in su sensu de totu su chi abbarrat fatu de pòdere serbire Sinonimi e contrari faina, trabàgiu Modi di dire csn: òperas mortas = s'intelajadura a ue si fissant sas abberturas, in sas domos; linna de òpera = linna bona pro fàghere mobbília, abberturas Frasi cun cussa manu puru, chi si bollit, si pòdinti fai òperas bonas!…◊ torreit in ànimos bonos e de bon'àschidu a che congruire s'òbera de sa die (A.Canalis)◊ de sas òperas suas sa reina l'at Cumédia solu intitulada (Cubeddu)◊ deo no chirco anzenas fantasias ca mi coronant sas òperas mias! (Tucone)◊ seus seguros ca cust'òpera una die at a bènnere istudiada po is argumentos chi tratat Etimo itl. Traduzioni Francese œuvre, travail Inglese work Spagnolo obra, trabajo Italiano òpera Tedesco Werk.

oberàgiu, oberàju , nm: oberàrgiu, oberarzu, oberazu Definizione chie atendhet a aprontare una festa púbblica, po unu santu Sinonimi e contrari obbreri.

oberàre , vrb: operai, operare Definizione fàere faina, òperas, èssere impreaos in calecunu trebballu, in calecunu impreu, cuncordare calecuna cosa de cabbale; foedhandho de males de sa carena, segare calecuna parte malàida po ndhe bogare su malu o po dha mediare Sinonimi e contrari trabagiare Frasi - E ite sezis operendhe? - Pesèndheche custa foga de muru semus! ◊ custu cristianu no est operendhe nudha, petzi in ziru! ◊ est pretzisu de istare a ocros apertos e a pessare in su malu pro operare in su bonu (M.Columbu) 2. a Fulanu l'ant operadu a su coro ◊ in custu bràciu chi mi ant operau parera ca portai fogu tenendi Traduzioni Francese agir, opérer Inglese to work, to operate on Spagnolo obrar Italiano operare Tedesco wirken, arbeiten, operieren.

oberàrgiu oberàgiu

oberaría obbrería

oberàrzu, oberàzu oberàgiu

obericúngia , avb Definizione apèrrere e serrare: avb., èssiri o. = pagu pagu apertu Sinonimi e contrari irganzadu, scarangiau Etimo srd.

oberidúra , nf Definizione aperidura, su apèrrere, nau de sa manera Sinonimi e contrari | ctr. serradura, tancadura.

obèrrere, obèrri, obèrriri , vrb: abbèrrere* Definizione istesiare duas partes o duas cosas, fatas po abbarrare impare, a manera de fàere passare o de pòdere passare ccn. cosa: si narat fintzes in su sensu de scriai una serradura manigiandho sa crae / cong. 2ˆ p. pl. obrexestas = abberzedas; pps. obertu Sinonimi e contrari abberberedhare, afilai, cannire, fresai, irganzare, sacai, scaringiai / isfrisciare | ctr. cugnare, serrai, tancare Modi di dire csn: oberri su coru de s'atzíchidu = fai sa spramma, leare assuconu mannu; oberri is origas = iscurtare bene Frasi no obrexestas sa porta! ◊ at obertu is bratzus po imprassai sa filla ◊ a it'ora oberint is butegas? ◊ oberei sa buca e serrai is ogus! 2. agiummai mi nd'oberit su coru, de s'atzíchidu! ◊ obèrgiat bèni is origas: issu depit iscabulai su bufóngiu, su fumóngiu e papai chena sali!

obértu , pps, agt Definizione de obèrriri Sinonimi e contrari abbeltu | ctr. serradu, tancau.

obertúra , nf: abbeltura* Definizione su obèrriri; tretu buidu chi abbarrat tra duas cosas chi s'istésiant de pare o fintzes lassau apostadamente Sinonimi e contrari abberta, afiladura 2. tocat a tupai dogna obertura.

obèschere , vrb: ovèschere Definizione arrèschere in su gúturu, nau de sa cosa de papare chi no andhat a bia dereta e faet a tussire o chi s'ingurtit a trebballu / mi so obéschiu = m'est postu su mossu in bula, femu allupendimí Sinonimi e contrari abèschere, ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire / arròsciri Frasi si mi obeschet su pane de chiarju in s'obu de sa gorgobena (G.Delogu)◊ cudhu binu nche l'at ghetau a imboladura e azomai s'est obéschiu! 2. ma proite mi sichis a ingromorare, a obèschere solu a ti bíere acoconau, incolonconiu, barrosu? Traduzioni Francese avaler de travers Inglese to go the wrong way Spagnolo atragantarse Italiano andare di travèrso (détto di cibo) Tedesco sich verschlucken, in die Falsche Kehle geraten.

obéschiu , pps, agt Definizione de obèschere Sinonimi e contrari aéschidu / arrósciu, cascaviadu 2. nanchi ti dimitias ca nanchi ndhe fis obéschiu ◊ zuchiat sos ocros in fora pariat obéschiu, papandhe che alarpu.

obescósu , agt Definizione chi aeschet, chi arreschet in su gúturu Sinonimi e contrari aescosu, aoschijolu Frasi su pirastru est una frútora obescosa Etimo srd.

obetài , vrb Sinonimi e contrari abertai*, aisetare, aispetare, ibertare, ispetare.

obía , nf: olia, oliba, oria, uia Definizione mata in Sardigna e in totu su Mediterràniu connota meda, no tanti manna, innestada in s'ogiastu, creschet totue fintzes in logu de orroca ma no prus in artu de unos seschentos metros, faet a fògia lada e longhita puntuda, a oros lisos, de colore birde craru, e bogat unu frutu (upm) cantu sa conca de su pódhighe, longhitu, niedhu candho est cotu (in ierru), cun s'ossu o pisu in mesu, sa prupa errica meda de ógiu, su méngius ógiu alimentare / calidades de o.: bosana, magiolca o majorca, carroga, de cunfetu (prus matuca, po papare coment'e ingaúngiu, a pònnere a papares), de ógiu (prus pitica e agiummai solu po mòlere), pudhina, zenuisca; o. cariasina = genia de olia de cunfetu, tundha; o. sebigliana = àtera calidade de olia de cunfetu Modi di dire csn: s'olia podet èssere liera, punta (punciada de su bremi), madura, minuda, irmurtida; tachedhai s'o. = trapare pro l'indurcare in s'abba; o. alluada = posta in murza; iscutinare, ispilire, collire o pigiare, maghinare o., o ispilinzu, cullinzu, molinzu de s'uliba; andhare a s'o. = essiri in campu a bodhiri, arregòlliri olia; donai olias = dare corpos cun s'annugradorzu de sos pódhighes serrados; o. de mari = zenia de frutighedhu chi faghet un'àliga de mare (sa Posidonia oceanica) Frasi sas olias zughent sa càmula noa e ancora olia betza ◊ a manu manca de s'istrada dhoi at olias bàscias, bèni tentas, a manuesta matas de arroli artas ◊ sas olias ocannu zughent olia meda ◊ tziu Sisinni fiat propietariedhu de càncua terrixedha a bíngia e obias 2. su pane arridadidhu in su fogu e dh'incaúngias cun olia! ◊ sos manzanos essit pro andhare a s'olia ◊ in su tempus de s'arregorta de s'olia sa barraca serbit po si dhoi podi acojai ◊ che sunt totugantos in s'olia pro ndhe la collire ◊ mi apo manigadu pagas olias ◊ s'olia ocannu at dadu su bíndhighi a maghinada ◊ càmbiali s'abba a s'olia, ca indurcat! Cognomi e Proverbi smb: Olia, Olias, Olibas, Oliva, Olivas Terminologia scientifica mt, Olea europaea ssp. europaea Etimo ltn. oliva Traduzioni Francese olive, olivier Inglese olive (tree) Spagnolo olivo, aceituna, oliva Italiano olivo, oliva Tedesco Olive

óbia , nf, nm: óbiu Definizione istare o èssere a óbiu = a càstiu, a iscoca, abbaidadho si… Modi di dire csn: fàghere óbia = atobiai, obiai; leare a óbiu su bestiàmine = istàreli acurtzu, in dainanti, remàrelu, nàrrereli cosa pro lu tratènnere paschindhe Frasi zúghelas a óbiu, sas berbeghes, e fàghelas pàschere! ◊ su pudhu est sempre a óbiu de sa pudhighina pro si la zogare ◊ cussu fit tota die a óbiu e comente at bidu chi sa mere ch'est essida a s'interru che li est intradu a domo a furare Etimo ltn. obviam.

obiàda , nf: obiata Definizione su obiare, logu ue duos si atóbiant Sinonimi e contrari abboju, addobiada, atóbiu, obiadura Frasi cussu fit su puntu de obiata ◊ seus fendi s'obiada a su logu chi s'ant nau Etimo srd.

obiadúra , nf Definizione su obiare, atóbiu chi si faet po cumbinatzione Sinonimi e contrari addóbiu, obiata Modi di dire csn: frades, sorres de o. = de unu lados; cumpanzos de o. = pro cumbinassione Etimo srd.

obiàe, obiài, obiàre, obiàri , vrb: opiare 1, oviare Definizione fàere óbia, bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru, nau fintzes in su sensu de si cricare, de si bíere, de parare fronte a unu male po dhu pòdere bínchere o fintzes firmare o furriare Sinonimi e contrari abbogiare, addopare, adobiai, azobiare, coviare, ogiare Modi di dire csn: obiare cosa apare = collire, pònnere paris, acabidai; obiare sa binza = acapiai su pàmpinu, prèndhere; obiare sa basca = pònnere cosa a fàghere umbra Frasi no mi podiat biri e candu mi obiàt nci furriàt su bruncu ◊ dh'at obiau torrendu a funtana ◊ a su piciocu dhu obiàt a iscusi ◊ custu crabineri si est opiau cun zente ladra ◊ si mi óbias naras chi no mi as bidu! 2. su fogu tocat a dh'obiari innantis chi abbruxit totu! ◊ obiadhus a fusti cussus animalis, chi no passint! ◊ óbiami sas bacas no ch'essant atesu!◊ cussu pastori no dhas óbiat is brebeis e po cussu gei fàinti dannu! 3. candho beniat de obiare apare su dinare de nosi picare su bestire ince furint is pacamentos ◊ si at afachiau zente obiada dae cada bidha ◊ assortau, cussu: at obiau una bella picioca! Etimo ltn. obviare Traduzioni Francese rencontrer Inglese to meet Spagnolo encontrar, topar Italiano incontrare Tedesco treffen.