Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

màcia , nf: mància, mantza, marca, màrcia Definition tretighedhu de colore diferente, nau siat de imbrutadura (mescamente candho no ndhe andhat samunandho o fintzes de sa cusciéntzia) e siat po guastu de maladia, puntura de bobboi o cropu in su frutuàriu: is mantzas a logos funt is pintirighinos chi essint in sa pedhe Synonyms e antonyms chéntria, guastu, màcua, navradura, pecu, prodha, taca 3 Idioms csn: mància de pigota = su marcu chi lassat custa maladia; pònniri mància a s'aredadi = èssere de birgonza pro sa parentella Sentences una mància manna in colore iscuru fit marinendhe in mare ◊ portàt màcias orrúbias in totu sa carena ◊ portat sa faci totu a màncias ◊ su cuadhu portat màncias mannas de àteru colori 2. si no giughes mància in sa cusséntzia za si at a bídere ◊ mi at postu una mància chi no ndi andat mai ◊ sa mància originale ◊ prima de ponni màncias fei chi benga sepultau! Surnames and Proverbs smb: Manza Etymon spn. Translations French tache English spot, macula Spanish mancha Italian màcchia German Fleck.

màcra , nf: maga, màgia, magra, maja, marca, marga, maxa Definition matedu bàsciu cun cambos e naes medas chi essint totus impare, a bisura tundha; fintzes marcu de diferente colore de cosa bruta, de pistadura; curpa, mància de atzione mala / una marca de sàmmene, una magra de ozu Synonyms e antonyms busa 1, màcia 2, mata, maúgia, moa 1, molarxa, tupa, tupili / màcia Sentences mérula ladra chi brincas lizera intro maja de chessa, ue ses? ◊ a unu malevadadu a tardighinu l'at feridu in sa maja unu silvone ◊ bi at una màgia de rú 2. at comintzadu a li essire in totu sa carena magras rujas che bràsia ◊ portat una balígia a margas a margas, de unu birdi iscoloriu 3. Tue mi as puliu dae cada macra de pecadu! Etymon ltn. mac(u)la Translations French maquis English stain, bush Spanish espesura, mancha Italian màcchia, cespùglio German Buschwald, Busch.

màcua, màcula , nf: màgula Definition prus che àteru, pecu de sa salude o fintzes de su cumportamentu de sa persona, neghe, curpa de s'ànima; tretighedhu de colore diferente coment'e de imbrutadura Synonyms e antonyms defeta, mendha, neche, nésica, peca 1 Sentences beneigo sas òperas de Deu chi no bi at ne màgula ne neu ◊ at de prata unu bestire sentza màcula peruna Surnames and Proverbs smb: Maguledda Etymon itl. macula Translations French tache, défaut English stain Spanish mancha, defecto Italian màcchia, mènda, difètto morale o della salute German Fleck, Fehler, Mangel.

màta , nf Definition css. linna chi abbarrat bàscia, a cambos medas o a truncu fines, a mola, ma fintzes cussa chi faet arta, manna, a truncu solu e grussu (prus che àteru si precisat: m. de rú, m. de chessa, m. de figu, m. de olia, m. de ílixi)/ min. matixedha, matutzedha / ala de m. = camba, nae manna; fai sa mata = fàghere s'àrbure ritza, pònnere sas manos in terra e caminare cun sos pes in artu Synonyms e antonyms busa 1, macra, maúgia, moa 1, molarxa, tupa / àlbere Sentences su logu est totu matas de rú, no faghet mancu a bi colare 2. is matas fiant afracuadas e abbruxadas ◊ dónnia mata chi no donat frutu bonu at a èssi segada e ghetada a su fogu (Ev)◊ sa foresta oe no est buscosa cun sas matas colossales (I.Casula)◊ cussu si est apicau a sa mata e nd'at iscardancau un'ala ◊ de matas de méndhula e de figu fuint prenos sos ortos 3. calincunu piciochedhu camminat cun is manus, cambas a susu, faendu sa mata Surnames and Proverbs smb: Mata, Matta / prb: a corpu a corpu si ndi segat sa mata Etymon srdn. Translations French maquis, buisson, arbuste, arbrisseau, arbre English bush, tree Spanish mata, árbol Italian màcchia, cespùglio, arbusto, àlbero German Busch, Strauch, Baum.

nècia , nf Definition genia de male, guastu (segada, iscarràfiu), cosa mala o fintzes intzimia de male Synonyms e antonyms defeta, nece, neche, mància, nésica, nítzia Sentences est andhadu a vísita, si tenet calchi nècia, gai faghet cura ◊ si unu at calchi nècia naturale oe podet fàghere sa cura Etymon srd. Translations French tache, tare English macula, imperfection Spanish mancha, falla Italian màcchia, magagna German Fehler, Gebrechen, Faulen.

tàca 3 , nf Definition maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore Synonyms e antonyms aciàchidu, màcia, prodha / curpa, disonore, neche Idioms csn: pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu Sentences totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat! 2. si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia Surnames and Proverbs prb: sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu Etymon ctl. taca Translations French tache English spot, macula Spanish mancha Italian màcchia, chiazza German Flecken.

túpa , nf Definition matedu bàsciu, a fundhu largu, a tantos cambos chi essint impare, a cambos a meda totu bàscios: fintzes matas mannas acanta de pare / min. tupichedha, tupita Synonyms e antonyms arraspioni, busa 1, macra, mata, maúgia, moa 1, tele, tupale, tupili, tupíngiu, tuvu 4 Idioms csn: dàresi a sa t. = essire a bandhidare; cada tupichedha zuchet oricredha = bi at sempre ccn. chi ti podet intèndhere, chi podet èssere iscurtendhe; fàghere a t. in pinna = a iscusi Sentences dogna tanti su mòri ndi essiat a calincunu pranu de monti totu prenu de arrocas e tupas de ispina ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu)◊ dae sa tupa de s'ortu apo bodhidu una rosa ◊ candu s'arrobba furiat bella límpia dh'ispraxiant in is tupas chi dhoi furiant acanta de s'arriu ◊ una tupa de ficumurisca ◊ in mesu de cussas tupas povinas sirboni agatat trabballosu a dhoi intrai! 2. in sas bentanas bi aiat carchi tupichedha de frores ◊ at postu a sa Santa sa barba sua comente aiat impinnadu in tantos annos chi fit in sa tupa ◊ chie no at s'ànimu límpiu faghet totu a tupa in pinna Etymon srdn. Translations French buisson, maquis English bush Spanish mata, matorral Italian cespúglio, màcchia German Strauch.