Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbisòca , avb Definition mi parit ca…, forcis…, abbisumeu chi… Synonyms e antonyms abbisomeu, abbisu, soca 2 Sentences mi aponent unu giubedhu e abbisoca mi lu probant! ◊ abbisoca depet torrare a tucare deretu! ◊ abbisoca sezis in festa! ◊ Bissenta at dimandhadu abbisoca prus a issa etotu chi no a sos àteros Etymon srd. Translations French peut-être, à mon avis English perhaps Spanish en mi opinión Italian a mio avviso, mi pare che…, fórse German meiner Meinung nach, ich meine, daß, vielleicht.

abbisoméu , avb: abbisumeu Definition a pàrrere meu, segundu su chi ndhe pentzo geo, stau ca… mi parit chi… Synonyms e antonyms abbisoca, abbisu, istimmei, mísparra, naromeu, stamega Sentences abbisumeu andho, como chi no est proindhe! ◊ abbisumeu ses macu, tue, a nàrrere cosas goi! ◊ abbisumeu frocat! ◊ abbisumeu no l'ischis, Frantziscu, chi sunt totu sas cosas cambiadas! (Seu) Etymon srd. Translations French à mon avis English in my opinion, may be Spanish en mi opinión Italian a mio parére, fórse German meiner Meinung nach, vielleicht.

abbísu , avb Definition a bisu, a pàrrere (meu), po cantu si biet, si paret: si podet nàrrere in su sensu própriu, e duncas cun ccn. duda, ma fintzes in su sensu de una cosa segura e ladina e s'imperat agiummai sèmpere cun sa cng. "chi" / abbisu meu, abbisu mia chi…; no ischire ite abbisu pigare = no ischire su médiu de leare, ite tocat a fàghere Synonyms e antonyms abbisoca, abbisomeu Sentences abbisu chi pioet! ◊ si bos betades manu, a sos concluos, abbisu chi sos punzos bonos creides! ◊ abbisu chi azis gana de bufonare! 2. abbisu ses macu! Etymon srd. Translations French peut-être, évidemment English perhaps, evidently Spanish en mi opinión Italian a mio avviso, mi pare che…, evidenteménte German meiner Meinung nach, ich meine, daß, offenbar.

abbruncài, abbruncàre , vrb: abbrunchiai, abbrunchiare, abbrunciare Definition atumbare o iscúdere a su bruncu, a murros, e fintzes pigare a su bruncu, nàrrere cosa coment'e giaendho una briga, naendho cosa in contràriu; pònnere bruncu (in sa carrada, in s'ampudha, in su papare o, is animales, in s'erba a pàschere); rfl. èssere a primma Synonyms e antonyms abboluire, arruncare, brigare, chelcire, irmurrare, irruncare, ispochiare, sbruncai, stronciai / assansiare / adobiai, atumbae, imbronconai, trabbucai 1 / agghegiare / ammurrionare Idioms csn: abbruncai su frascu = artziai su frascu po bufai a bruncu; abbruncare su fogu = acontzare su fogu, sos titones Sentences fit andhendhe a s'apàlpidu, abbrunchendhe a bicos e chizolos ◊ at leadu a dereta, istontonendhe e abbrunchendhe in s'impedradu iscumbessu ◊ abbruncai un'animali chi si bollit fuiri ◊ is brebeis candu tenint ispédhiu de andai, dhas abbruncu e si firmant ◊ at abbruncau is cunsilleris sentza nimmancu dhis lassai isterri s'arrexonamentu! 2. abarras isciacuendi pratus… abbrunca de su salatieri! ◊ is brebeis funt abbrunchendi sa pastura 3. su sèneche lu cussizat severu e firmu, ma isse no resessit a abbruncare s'ammolighinamentu, pessandhe a una fémina chi no est sua Etymon srd. Translations French heurter, claquer English to give a slap (on lips) Spanish abofetear, golpear en los morros Italian dare un mostaccióne German auf die Schnautze hauen.

acajólu , nm: acajou, arcajolu Definition coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa Synonyms e antonyms camaritu, colomberi, fenesta, macarina, muricone 2. iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida Scientific Terminology dmo Etymon srd. Translations French débarras English receptable, storeroom Spanish espacio empotrado en la pared para guardar algo Italian ricettàcolo, ripostìglio German Abstellnische, Wandschränkchen.

acatastàe , vrb Definition iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade Synonyms e antonyms incatastare Translations French cadastrer English to pile (up), to register to the land-registry office Spanish inscribir en el catastro Italian accatastare 1 German in den Kataster eintragen

acoài, acoàre , vrb Definition pònnere, andhare o istare s'unu aifatu de s'àteru, acoa, e fintzes abbandhonare; tirare agoa, tirare a longas, acostire cun sa coa a calecunu tretu comente faet unu carru o un'àteru mezu po carrigare o iscarrigare cosa Synonyms e antonyms acodiai / aisetare Sentences cussas pòberas terra sunt acoatas 2. sa zente est acoendhe: pro pagare isetat sas úrtimas dies Etymon srd. Translations French se mettre derrière English to put in line Spanish poner en hilera Italian accodare German hintereinanderreihen.

acorruntzulàre , vrb Definition fàere su corrúntzulu, seberare sa tega de sa fae, de su pisu, o àteru) Synonyms e antonyms acorruschedhare, seberare Etymon srd. Translations French nouer (bot.) English to set Spanish transformarse el ovario en fruto Italian allegare (détto di piante) German ansetzen (Bot).

acorzolàdu , pps, agt Definition de acorzolare; chi at fatu su corgiolu, su semu, su càgiu, chi est abbituau a calecuna cosa Synonyms e antonyms acogliadu 2. seu totu acraxobada de s'abbruxadura chi apu tentu ◊ sos cumpanzedhos fint iscurtzos chin sos pes acorzolados e niedhos dae su mughedhu Translations French calleux (adj.) English callous Spanish con el ovario transformado en fruto, encallecido Italian incallito German schwielig.

acuconàre , vrb Definition pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare 2. cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau Etymon srd. Translations French s'accroupir English to squat Spanish ponerse en cuclillas Italian accoccolare German sich zusammenkauern.

acuculiàre , vrb Definition ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai Etymon srd. Translations French s'accroupir English to crouch (down) Spanish ponerse en cuclillas Italian accoccolarsi German sich zusammenkauern.

aculaciài , vrb Definition pigare a nadiadas, a cropos de manu isprata a nàdigas Synonyms e antonyms annadiai, innadiai, isculivitare Etymon srd. Translations French fesser English to spank Spanish pegar en el culo Italian sculacciare German den Hintern versohlen.

acumonài , vrb: acumonare Definition arregòllere o pònnere totu impare, totu a unu (bestiàmene, àteru), a cumone; giare su bestiàmene a contivigiare a mesu pérdia e a mesu badàngiu, a mesapare; su si pònnere impare Synonyms e antonyms aggregare, assotziai Sentences parte de sas abbas de cussu riu est intubbada: su restu est acumonada pro abbare campos e frutales ◊ si boleis guadangiai de prus, acumonaisí in sotziedadi! Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French réunir English to aggregate Spanish juntar, poner en común Italian aggregare, méttere in comune German zusammentreiben, Vieh in Halbpacht haben

addegàre , vrb: atecare, ategai Definition fàere sa tega, nau de unos cantu laores (fae, pisucre, pisu)/ fasoledhu ategau = a tega fata Etymon srd. Translations French nouer (bot.) English to set Spanish transformarse el ovario en fruto Italian allegare (fare i baccèlli) German ansetzen (Bot).

afangàre , vrb Definition calare a fundu in su ludu Synonyms e antonyms aciufae, afundae, afungai 1 Sentences in cussu terrinu no timo de che afangare Etymon srd. Translations French enfoncer English to sink Spanish hundirse en el lodo Italian affondare nel fango German in den Schlamm einsinken.

afassú, afassúa , avb Definition a s'a. = a coredhu, ghetau apari, totu a méschiu chentza órdine perunu, a passiu, afaiu, a su chi unu at in gana Translations French pêle-mêle en vrac English upside down Spanish en desorden Italian catafàscio German durcheinander.

afilerinàre , vrb Definition pònnere a filera, prantare matedu (o àteru deasi) o assentare a filera Synonyms e antonyms infilerinare Etymon srd. Translations French planter en rangées English to plant in rows Spanish plantar en hilera Italian piantare in filari German in Reihen pflanzen.

afitài , vrb: afitare 1, fitare Definition segare o fàere a fitas, segare a bículos piticos Synonyms e antonyms ifitare / amminudai, irminujare Sentences si afitat su civraxu, ca est pane russu ◊ dhi ant afitau su didu suisui ◊ at afitadu unu bellu giobu de sartitza ◊ est afitenne sartitzu a lepa Etymon itl. Translations French découper English to slice Spanish cortar en lonchasrebanadastajadasrodajas Italian affettare German in Scheiben schneiden.

aggrustàre, aggrustiàre , vrb Definition pònnere o fàere a grústiu, fàere unu grústiu, una chedha, nau prus che àteru de pegos Synonyms e antonyms abbamare, acedhae, achedhonare, aggamai, amedhare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Etymon srd. Translations French rassembler, saisir English to put in a herd, to arrange in groups Spanish agrupar, reunir en rebaño Italian aggruppare, abbrancare German gruppieren, zur Herde zusamentreiben.

agioroscàre , vrb Translations French se jetter en grondant (chien qui gronde) English jumping of a growling dog with the intention of biting Spanish acometer los perros en la caza Italian l'avventarsi del cane ringhiando per mòrdere German sich knurrend auf jdn, stürzen.