allutzighinàre , vrb Definition apèrrere bene deunudotu is ogos, comen'e faendho prus atentzione, meravigliaos Synonyms e antonyms allutzigare, ispalpedhare Sentences benit un'àinu, a denote, e mi allutzighinat sos ojos, pariat ànima mala 2. cussas sunt baldiendhe sa domo cun sos ojos allutzighinados Etymon srd. Translations French écarquiller les yeux English to open wide one's eyes Spanish abrir los ojos Italian spalancare gli òcchi German die Augen aufsperren.

àmparu , agt: amplu, ampru, àmpuru Definition chi est bundhante de mannària, mescamente in largària Synonyms e antonyms amplosu, largu | ctr. astrintu Sentences est ampru de coru ma istrintu de buciaca Etymon ltn. amplus Translations French ample, vaste, large English wide Spanish amplio, ancho Italian àmpio German weit.

campúra , nf Definition logu in paris mannu meda Sentences campuras e padros sunt birdes in beranu ◊ ses tue su prus cànnidu lizu de totu sas campuras ◊ is campuras funt infrorendi 2. sa luna est caminendhe in sa campura de su chelu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French vaste plaine English wide plain Spanish llanura extensa, planicie Italian pianura estésa German weite Ebene.

ilbambarriàre , vrb: imbambarriare, impamparriare, irbabbarriare, isbabbarriare, isbambarriai, isbambarriare, ispambarriare, ispamparrai, ispamparriare Definition apèrrere is ogos deunutotu, bene, meda; nau de aperturas o àteru, apèrrere deunudotu, apèrrere in campu; nau de unu cuau, essire de si fàere a bíere / ƒisbambarriare sas origras = allutai is origas, ascurtai bèni Synonyms e antonyms ilbarrizare, imbarritzare, irbarriolare, ispalpedhare, ispampanai, ispamparinare, ispamporionare, scampaniai, sparrancai | ctr. serrai, tancai Sentences pro ispantu ilbambàrriant s'oju a sa lugura ◊ li ant postu su retratu a ojos impamparriados ◊ cun sa fantasia isbambàrrio sas alas! ◊ fit a ojos isbambarriados ◊ su casifítziu isbambàrriat su portale dae sas ses ◊ at castiau ispamparrandu is ogros 2. nc'iat iscabulau su cupitu ci dhu cuàt e si nci fut ispamparrau Etymon srd. Translations French ouvrir grand English to open wide Spanish abrir de par en par Italian spalancare German aufreißen.

illargàda , nf Definition su illargare; tretu largu de camminos, istradas o àteru deasi; dólima, dolore a su brúciu, a sa manu, de chie at fatu isfortzu messandho a manu Synonyms e antonyms allargada, illascada / illàrghiu | ctr. afissa, astrinta Sentences su gurutu fit astrintu che caracolu ma in d-unu tretu fachiat un'illargada Etymon srd. Translations French élargissement English open space, wide stretch Spanish ensanche Italian slargo German Verbreiterung.

impamparriàdu , pps, agt: isbambarriadu, ispamparriadu Definition de impamparriare; chi est apertu deunudotu Synonyms e antonyms scampaniau Sentences chelos ispamparriados Translations French grand ouvert English wide open Spanish abierto de par en par Italian spalancato German aufgesperrt.

ispàbinu , nm, agt: ispàinu, ispàniu Definition su ispainare; chi est ispratu, chi s'ispraghet; nau de gente, chi istat sèmpere andhandho, peri su logu Synonyms e antonyms ispàrtzinu, ispràminu / àmparu, istérridu Idioms csn: mutetu a ispàniu = zenia de mutu cun istérrida totu cun rimas diferentes, ma cun sa serrada cun peràulas chi rimant totugantas; fogu ispàinu = itl. stélla cadènte, cométa; fuire a ispàinu = currindhe a tota fua a donzi bandha; ghetai, betare cosa a ispàinu (es. sèmene)= a iscaviaras, a paspiadura, a ispramminadura, in manera de rúere isparta, itl. a spàglio; andai a ispàinu = istérridos (es. comente paschent sas crabas), itl. sparpagliati Sentences in s'oru de su mari ant fatu is domus a ispàniu ◊ at agatau is bacas a ispàinu, pascendu peribellogu ◊ a sa petza arrustia ghetadhi su sali a ispàinu!◊ su masone est crocau a ispàinu Etymon srd. Translations French étendu English wide Spanish esparcido Italian estéso German ausgedehnt.

ispalpedhàre , vrb: isprapedhai, isprapiedhai, isprepedhai, isprepedhiare, ispripiedhare, sprapadhai Definition isperriare deunudotu, apèrrere bene is ogos, is prabaristas, o fintzes àteru Synonyms e antonyms ilbambarriare, irbarriolare, ispamparinare, ispamporionare, isparpalociai, ispitzulinare, sparrancai / abberberedhare, acrabionare, allutzighinare, sparrunchiai / allampare Sentences iat isprapedhau is ogus chi pariant duas làntias ◊ Bissentedhu furiat isprepedhendi is ogus po biri mellus ◊ ispripiedhat sos ogos po cumprènnere si est abbizu o drommidu 2. est abarrau cun is ogus isprapedhaus de sa timoria ◊ est siciau cun is manus isprapiedharas in is ginugus Etymon srd. Translations French ouvrir grand English to open wide Spanish abrir los ojos, abrir de par en par Italian spalancare gli òcchi German die Augen aufsperren.

ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definition apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare Synonyms e antonyms ilbambarriare, ilbarrizare, imbarritzare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai, scampaniai, sparrancai / ismedhinare | ctr. serrai, tancare Sentences luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai Etymon srd. Translations French ouvrir grand, rouler les yeux English to open wide Spanish abrir de par en par Italian spalancare, stralunare German aufreißen, verdrehen.

ispampanàu , pps, agt Definition de ispampanare; chi est apertu deunudotu o, nau de ccn. cun significau metafóricu, chi est coment'e incantau, atontau Synonyms e antonyms iserelau / cdh. ribudhulatu 2. Elias aiat antziau sos ocros ispampanaos (S.Spiggia) Translations French égaré English opened wide Spanish desorientado Italian stralunato, disorientato German verdreht, verwirrt.

làlgu , agt: largu Definition chi est de mannària meda, abbundhante, cunforma a su bisóngiu, nau siat de su tretu a istúturu de sa cosa, ma fintzes de sa parte prus longa e po cussu in su sensu de longu: si narat fintzes in su sensu de mannu, de durada longa / min. larghitu, larghixi Synonyms e antonyms amplosu / atesu | ctr. afissu, astrintu, ispremu Idioms csn: avb. largu, a largu = atesu, aillargu; l. che su padru de Mara = meda; fàghere contos largos = sestare o dissinnare in mannu, fàghere contos mannos; a largos annos! = a medas annus!, disígiu de bèni chi si fait a unu po chi bivat meda; dimandhare a sa larga = intrare in chistionu faedhendhe de àteru, lendhe sa chistione totu pellargu; a largu tempus = in tempus longu, in tempus meda; annare, èssere largas largas = pellargu, a istésiu Sentences custos pantalones mi sunt tropu largos ◊ inue sa carrela est larga si colat bene ◊ a sa corte ant fatu un'intrada larga chi bi podet colare su càmiu ◊ is istàtuas de Monti Prama funt gherreris natzionalis chi dimostrant unu sentidu de interessus prus largus e de conoscimentu ratzionali chi si adatant a una bera natzioni a su tempus de sa libbertadi (G.Lilliu) 2. poite fin'a terra ancora inchinas sos largos ratos, nughe seculare? 3. bollu fai is augúrius prus cumprius po chi potzais a largus annus fai corti a su santu! 4. sa domu si bidiat dae largu Etymon ltn. largus Translations French large, vaste, ample, grand English wide Spanish ancho, amplio Italian largo, àmpio, spazióso German weit, breit.

scampaniài, scampaniàri , vrb: iscampaniai Definition apèrrere in campu, deunudotu; nau de unu malàidu in letu, iscarragiare Synonyms e antonyms ilbambarriare, ispampanai, ispamparinare, ispamporionare, sparrancai 2. candu seus sudaus, su si scampaniari noxit Etymon srd. Translations French ouvrir grand English to open wide Spanish abrir de par en par Italian spalancare German aufreißen.

scampaniàu , pps, agt: iscampaniadu Definition de scampaniai; chi est apertu de dhue àere logu meda, largu, apertu deunudotu Synonyms e antonyms camposu, impamparriadu, scampiosu 2. at lassau is portas scampaniadas ◊ fia sconchiendi sétziu in s'eca de su pórciu a portali scampaniau po fai intrai bentu Translations French grand ouvert English opened wide Spanish abierto de par en par Italian spalancato German aufgerissen.

sparrancài , vrb: isparrancare, sparranchiai, sparranchinai, sparruncai, sparrunchiai, sperranchiai, sperrenchiai, sperruncari Definition apèrrere, illargare, istesiare de pare, nau mescamente de is cambas, ma fintzes de àteru Synonyms e antonyms ilbambarriare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai / ispantiare, isperrionare, sperrioncai Sentences sparruncai su portali ◊ at sperrenchiau sa genna de perra in perra ◊ sperrunca bèni is cambas po incosciari su cuadhu! 2. sperruncau, mi asciugu is pantalonis acanta de su fogu tenendi a fraca Etymon spn. esparrancarse Translations French écarter les jambes English to open wide Spanish abrir Italian spalancare, divaricare German spreizen.

sprapedhàu , pps, agt: ispalpedhadu Definition de sprapedhai; chi est apertu meda, deunudotu (nau de s'ogu, fintzes chi est cun sa prabarista furriada); nau de àteru, fintzes chi est bogau de pare, iscosciau Synonyms e antonyms sparrunchiau 2. sprapedhau parit unu feurratzu! ◊ candu ti saludat ti donat sa manu sprapedhada Translations French grand ouvert, écarquillé English wide open (ed) Spanish abierto de par en par Italian spalancato German aufgesperrt.

tànca , nf: tanga Definition propiedade, terrenu mannu meda, po su prus serrau a muru / min. tanchita, tanchixedha, tanchitu Sentences est una tanga de suelzos chi su maistru at curvadu ◊ tancas serradas a muru fatas a s'aferra aferra (M.Murenu)◊ torrant is sonus de perda asuba de perda po serrai is tancas chi portant s'arrichesa a pagus e fàmini a medas (L.Suergiu)◊ dae candho est mortu su mere, sas tancas si sunt arestadas torrendhe a buscu Surnames and Proverbs smb: Tanca Etymon ctl. tanca Translations French vaste terre entourée d'une clôture English wide enclosed farm Spanish finca muy grande Italian estéso podére chiuso German Landbesitz.

«« Search again