índula , nf, nm: índule, índuli, índulu Definition calidades naturales de unu, genia de passione, de manera de fàere o de pentzare chi tenet a solu e no po dh'àere imparada Synonyms e antonyms brè, incrina, iscarpentu, naturale, uta Sentences Bobbore Cambosu fit ómine de índula líbbera e ladina ◊ tziu Bore fit de índule umorista ◊ a los crere fizos mios mi retenzo ca no tenent sas índulas chi tenzo ◊ in tzellas feas sa vida finida meritas pro sos índulos chi as (B.Truddaju)◊ medas funt de índuli ferina ◊ de índulas fut abarrau sempri su própiu Translations French naturel, tempérament English temper Spanish índole Italian índole German Wesen.

naturàle , agt, nm: naturali Definition chi est deasi comente sa natura dh'at fatu, chi est cunforma a sa natura, a comente andhat desesi, a solu; sa manera de fàere, de si cumportare chi unu tenet chentza chi potzat dipèndhere de su ch'ischit o imparat o chi bolet, ne de s'educatzione e ne de s'annestru, ma nau a bortas fintzes in su sensu de abbitúdine pigada o, foedhandho de matas e animales, genia de calidade (fintzes peca) Synonyms e antonyms incrina, índula / físsiu | ctr. fatiscu Sentences at cussu naturale: est latranghigurtzu! ◊ isse at unu naturale gasi bonu chi faghet cun totugantos ◊ cussu at naturale malu: no faghet cun neunu! ◊ a èssi gelosu dhu tenit de naturali ◊ teniat unu naturale: li aggradaiat sa cosa licarda! ◊ cust'àinu tenet su naturale de carchidare ◊ no l'inchestes ca tenet naturale malu! ◊ furiat una fémina forti de naturali ◊ at cussu naturale: si leat fritu li benit su male de sa bula 2. arratza de naturali chi tenit, a furai! ◊ cust'àrbure tenet su naturale de si barriare de fiore ma de muntènnere pagu frutu 3. de morti e de dolori nci nd'est fintzas tropu in su naturali de custu mundu Etymon itl. Translations French naturel, propension English character, inclination Spanish natural Italian naturale, caràttere, inclinazióne, propensióne German natürlich, Naturell, Charakter, Temperament.

naturalèsa , nf Definition su èssere naturale, cunforma a sa natura, cunforma a su naturale in su fàere de su cristianu Synonyms e antonyms natura, naturale | ctr. apónciu Sentences proite istas currendhe a parafua, chi eo transidu ndhe resto e cunfusu: puru no fit naturalesa tua! ◊ lu tenet de naturalesa a èssere ruju in cara ◊ is produtzionis dipendint de su trabballu e de sa naturalesa de su terrenu ◊ Babbu, Fillu e Ispíridu Santu tenint sa própiu naturalesa divina ◊ chi dèu iscriu aici mi parit ca mi ndi tirant de pitzus totu sa naturalesa Etymon spn. naturaleza Translations French naturel English fidelity Spanish naturalidad Italian naturalézza German Natürlichkeit.

pàrcu 1 , nm Definition logu badradu po amparu de benes naturales chi dhue at Translations French parc naturel English natural park Spanish parque Italian parco naturale German Naturpark.

síncaru , agt: sincheru, síncheru Definition chi no portat mància e ne pecu, chi no est ammesturau cun àtera cosa, chi est intreu; nau de ccn., chi no est alligru a binu, no at bufau, fintzes chi est onestu, chentza trassas / vinu s. = bonu, chi no est axedu; late s. = chi no dhue ant aciuntu abba; istare síncheru = abarrai firmu Synonyms e antonyms líaru, santzeru, sanu, sínchidu / cdh. tzíncaru | ctr. demadu, demmu Sentences apustis de tanta matana si che agateit síncheru a cudh'ala de riu ◊ cussu no est síncheru de conca: faghet machines! ◊ a sos drogados torret síncheru su coro! ◊ custu tatzone est síncheru ◊ si fis síncheru, Chicu, peste e lua no betaias! ◊ si che essis síncaru dae cue as a fàghere proa! 2. no mi toches: ista síncheru! Etymon ltn. sincerus Translations French intact, naturel English integral, genuine, unrotten Spanish íntegro, incólume Italian ìntegro, incòlume, non bacato, genuino German ganz, unversehrt, echt.

úta , nf Definition manera de èssere de s'ànimu, genia de mota chi unu tenet prus che àteru coment'e naturale / giúghere mala, bona u., èssere de mala, de bona u. = su istare primmau, oféndhiu, o su istare alligru, su lassare pèrdere ofesas e iscórrios Synonyms e antonyms corina, ingrigna, iscarpentu / ghigna Sentences as in bona uta ricamadu rimas ladinas ◊ giughet una uta… no faghet a li nàrrere nudha! ◊ cussu est pisedhu de mala uta: si ofendhet deretu Etymon ltn. ducta Translations French naturel, tempérament English temper Spanish índole Italian ìndole German Wesen.

«« Search again