belosía , nf: belusia Definition su sentidu de chie no si alligrat e antzis si dispraghet de su bene de is àteros, o fintzes sentidu contràriu a un’àteru pruschetotu po cosa o persona chi paret benindho mancu o chi si timet chi bèngiat mancu po neghe de s’àteru Synonyms e antonyms fenga / gelosia*, imbídia, imbidiosia, ociania, tirriosia Sentences candho ant bidu totu cussa zente fatu sou, cudhos ndhe sunt intrados in belusia ◊ nos acuntentamos de su chi tenimos chentza tènnere belusia de nisciunu ◊ no ti fides de chie ti giughet in belosia! Translations French envie English envy Spanish envidia Italian invìdia German Neid.

bòlla , nf: bolza, boza, vodha Definition su bòllere, su àere gana, disígiu de calecuna cosa Synonyms e antonyms desizu, gana / idea, boluntadi Idioms csn: a bolla o a marolla = de bonu coro o a mala gana, cun sas bonas o cun sas malas; de bona bolla mia = chentza mi lu obbrigare neune; pigare boza de una cosa = bènnere gana; a boza de ccn. = comenti bollit ccn. Sentences sa bolla de isciri de su pipiu no si fut assuermada ◊ mi current in venas disizos e bozas ◊ a lu leare no bi fit mancu pensendhe… s'ingiantu aiat in coro sa bolza de fàghere sa matessi vida sua (N.Fois) 2. lassu nâi sa genti e fatzu a bolla mia ◊ zutu ti ant s'ingannu a boza issoro ◊ a s'ispidale bi andhat zente in boza de saludu ◊ unu pagu a boza e unu pagu a fortza, issa puru intreit a ballare ◊ no ti ndhe pighet piús boza! ◊ finas su renunsciadu intrat in bozas ◊ a bollas o ammarollas gei partis! Surnames and Proverbs smb: Bolla, Bollas / prb: a boza de corvu no morit àinu Etymon ltn. *volia Translations French envie English wish Spanish gana, deseo Italian vòglia German Lust.

èngia , nf: enza, fenga*, venza Definition genia de sentidu chi si provat coment'e de ódiu e arrennegu o tzacu contra a unu o a calecuna cosa Synonyms e antonyms belosia, imbídia, ódiu, sagna 1 Translations French envie, rage English rage, envy Spanish envidia Italian invìdia, ràbbia German Neid, Ärger.

fènga , nf: fèngia, èngia, venza Definition genia de sentidu chi si provat coment'e de ódiu e arrennegu o tzacu contr'a s'àteru, fintzes cosa chi si faet a dispetu Synonyms e antonyms angóniu, belosia, imbidiosia, ódia, sagna 1 Sentences no tenzedas fenga! ◊ est genti disisperada chi bivit cun su coru caugau, prenu de fèngia ◊ dhas iscudint a terra apetighendudedhas cun fèngia ◊ su coru mau e sa fèngia faint cosas malefitziosas! ◊ s'antziana badhàt in d-una manera de fai fèngia a is giòvunas ◊ tirriosa, parit chi mi dhu fàciat a fenga! ◊ dae sa fenga mi tia èssere leadu a iscavanadas cun sas manos mias etotu! Etymon ctl. venja Translations French haine, envie English hate, envy, grudge Spanish odio, rencor, envidia Italian òdio, rancóre, invìdia German Haß, Groll, Neid.

filístru , nm Definition filos de unga o tudhas de sos pódhiches: pigighedhu o limbedhu de pedhe chi si ndhe istacat e artzat acanta a is ungas Synonyms e antonyms fannuga, filinzone, filiuncu, panarighe, panaritzu, perunga, peunga, pibitzili, piliesse, pilinzone, pilisungra, tanarígia Etymon srd. Translations French envie des ongles English agnail Spanish padrastro Italian pipita delle ùnghie German Niednagel, Neidnagel.

gàna , nf: ganas Definition disígiu o bisóngiu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de fàmene (pagu o meda), de àere s'idea, sa volontade, su disígiu / min. ganighedha, ganutza Synonyms e antonyms boza, desizu / fàmene, fràmicu / idea, volontade | ctr. malaggana Idioms csn: èssiri de bona g. = èssere in bonumore; fai una cosa de mala g. = a malugoro; èssiri a ganas mabas = gana de bombitare, de ndhe torrare sa cosa de s'istògomo; ganaona (gana bona)= su istai bèni, su èssiri allirgus, de bona ispétzia; leare sa g. = fai passai s'apititu; una ganigedha tèngiu de!… = no ndhe tenzo própiu gana!; intzaurraisí de gana = disigiare, àere ganas; gana maca = isazerada, tropu, aira; g. neta = fàmini ca no dhoi at própriu nudha a papai; ponnirisí de gana a fai cosa = de bona volontade; a prima gana = comintzendhe a manigare, candho unu est famidu; leare, manigare, fàghere su chi si at in gana = su chi o cantu unu bollit Sentences faghe su chi as in gana! ◊ si sos Sardos aiant gana de traballare comente ant gana de ammorare, nuraches nobos aiant fatu! ◊ tenner o benner gana de riere, de chistionare, de prànghere, de caminare, de lèzere, de drommire, de manigare, de fàghere abba, gana de figu, de pira, de casu, de abba, de cosa de apílliu ◊ como no assazo nudha ca mi che leat sa gana ◊ a tui puru, oi, no fait gana de ti ndi pesai? 2. bi at zente chi galu oje morit de sa gana 3. sa piciochedha est sempri a ganas mabas: no est papendi giai nudha ◊ a s'antzianu li benit gana de fàghere abba fatuvatu 4. in cussu logu a prima gana bosi cracant sa berdura, mancu chi siais unu molente! Surnames and Proverbs smb: Gana Etymon ctl., spn. Translations French envie, désir English wish Spanish gana, deseo Italian vòglia, desidèrio, stìmolo German Lust.

gelosía , nf: zelosia Definition genia de sentidu contràriu a un’àteru mescamente po cosa o persona chi paret benindho mancu o chi si timet de bènnere mancu po neghe de s’àteru o chi s'àteru tenet in prus o de méngius / intrare in g., parai g. = sentire, àere zelosia Synonyms e antonyms belosia Sentences poetas a fiotu chi a Pedru cantendhe ant connotu sunt intrados pro isse in gelosia ◊ apu tentu gelosia po issu ca in dónnia logu fiat craculau e dèu no! ◊ arrimade cada trampa, sa malavide e sas gelosias!◊ bae ca non s’imbirdat de gelosia s’apuntau! ◊ a frari miu dh'at mortu Giommaria po gelosia, ca no borèt a mi cojai cun issu Etymon itl. gelosia Translations French jalousie, envie English jealousy, envy Spanish celos Italian gelosìa German Eifersucht.

imbídia , nf: imbígia, imbija Definition su sentidu chi si provat candho no si ndhe tenet praxere de su bene de s’àteru Synonyms e antonyms ascru, fingidadi, imbidiosia, ódia, tírria, tirriosia Sentences si s'imbídia fuit tinza fumis totu tinzosos! Surnames and Proverbs prb: no apas imbígia de priucu ingrassatu ne de pogheredhu mennatu Etymon itl. Translations French envie English envy Spanish envidia Italian invìdia German Neid.

imbozàre , vrb Definition fàere bènnere o naschire sa bògia, sa gana, su disígiu de ccn. cosa Synonyms e antonyms abbozare, arranguitzai, imbozire, inganatzire, ingangulissai, ingolosinare | ctr. dirganare, irbozare Sentences cussas féminas sunt che binzas chena muru pro imbozare mustrendhe sas titedhas pendhe pendhe ◊ no imbozes sos pitzinnos a fàghere cosa chi no andhat bene! Etymon srd. Translations French donner envie English to temp Spanish animar, estimular Italian invogliare German anregen.

inganàdu , pps, agt Definition de inganare; chi ndhe tenet gana Synonyms e antonyms ganósigu, inganatzidu, inganidu | ctr. dilganadu 2. su matzone est inganadu de bochire sas pudhighinas ◊ sezis torrados inganados de nos surzire meudhos e brios (T.Rubattu)◊ cun sa cóntiga chi su fizu cheriat a su babbu… est andhada sa mama, ca ndhe fit inganada issa puru! Translations French qui a envie English eager, tempted Spanish con ganas Italian invogliato German angeregt.

inganàre , vrb: inganiare Definition batire sa gana, pònnere gana, disígiu Synonyms e antonyms inganasare, inganatzire, inganie, ingolosinare | ctr. dirganare, irbozare Sentences a cussa no li dias audéntzia ca t'inganat a ti apentare cun issa gioghendhe ◊ custa cosa mi at inganiau a papare ◊ mi ant inganiau a lígere Etymon srd. Translations French donner envie English to tempt Spanish dar ganas Italian invogliare German anregen.

ingangulissài , vrb: ingangulitzae, ingrangullitzai, ingrunguitzai, ingrungullitzai Definition batire sa gana, pònnere in bona mota po fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms abbozare, arrengolitzai, imbozare, imbozitare, imbrebigliare, inganatzire, ingolosinare, ingrangugliare, ingrillietare, ingringhillitai | ctr. dirganare, irbozare Sentences a trabballai cun sa computera, a is piciochedhus, dhus ingrangullitzat! ◊ si no dhus ingrangullitzas no faint nudha ◊ sa cosa bella mi at ingrungullitzau a ndi fai atra ◊ oi is pipius me in iscola bint cosas praxibis chi ingrunguitzant a istudiai ◊ dh'at ingangulissau su chi dhi at contau su cumpàngiu Etymon srd. Translations French donner envie English to tempt Spanish meter ganas, animar Italian invogliare German anregen.

ingolosinàre , vrb: ingulosinai, ingulosinare Definition pigare s'àteru a gulosinas, cun cosas chi praghent meda, fàere bènnere sa gana de calecuna cosa giaendhodhi o faendhodhi cosas chi praghent Synonyms e antonyms imbozare, inganare, ingangulissai, ingrangugliare, ingregai, ingulai | ctr. dirganare, irbozare Etymon spn. engolisinar Translations French donner envie, allécher English to tempt Spanish meter ganas, engolosinar Italian invogliare, allettare German anregen, anlocken.

linghízu , nm Definition manera de fàere po indrúchere s'àteru a calecuna cosa; manera de fàere contivigiosa meda, coment'e bolendho fàere sa cosa a linghidura; fintzes una zenia de gustu, de praghere o soddisfatzione a fàere calecuna cosa o una prova dificurtosa o de pagu giudu, bastat de dhue arrennèscere o de si giare a bíere Synonyms e antonyms apraniamentu, lintura / pibinca 2. ant illitzidu s'incunza cun linghizu (G.A.Mura) 3. su maistru de pannu est acuntentandhe modas e linghizos Etymon srd. Translations French caprice, envie English whim Spanish carantoña, antojo Italian sfìzio German Laune.

sàgna 1 , nf: sàngia, sanza Definition sàmbene malu, guastu, cun matéria chi essit de una feria chi si est ufrada, ma fintzes sa essidura etotu; in cobertantza, fintzes arrennegu, afuta Synonyms e antonyms maltza, mamaja, mammai 1, mammana, matéria, sanzida / postema / ascru, ódia, tírria Idioms csn: èssere una sacheta de sagna (nadu de ccn.)= odiosu, malu, de naturale malu; trigu in sàngia = modhe, ingranindhe ma ancora latelate Sentences si est mortu unfrau de sàngia e de malítzia ◊ dae cussas malandras e piaes sàmbene e sanza bidio calendhe 2. sa sàngia aferenat s'esisténtzia ◊ ses patindhe dolore e sàngia ◊ ma càstia cussa faci de sàngia ita at fatu! ◊ cussu? cussu est papau de sa sàngia!◊ ndi faint de cherpai de sa sàngia, is bixinus, candu si ant a biri!… Etymon ltn. sania Translations French pus, envie English pus, envy Spanish pus, sanies, envidia Italian pus, sàngue màrcio, invìdia German Eiter, Neid.

spécia , nf: (spé-ci-a) ispéssia* 1 spéssia, spétzia 1 Definition umore o temperamentu de s'ànimu segundu de su mamentu, de comente si agatat, unu; fintzes gana, volontade de fàere / cun bona spétzia = de bonumore Synonyms e antonyms antena, gana, mota Sentences est una poriga de dis groga e a spétzia lègia ◊ sempri brullanu, issu, sempri de bona spéssia! ◊ si dhi faint furriai sa spétzia, cussu s'inchietat, lah! ◊ arrít sempri, est sempri de bona spétzia ◊ ma it'est, de mala spétzia, oi?! 2. s'àtera noti femu arrósciu de mi girai: pagu spétzia tenemu de dormiri! ◊ chi seu de spétzia, mi ponit trint'ous fritus, mancu su fumu bit! ◊ mi benit custa spécia lègia candu seu istrantaxa… mi depu crocai! ◊ passada ti est sa spétzia maba? Translations French humeur, envie English mood Spanish humor, gana Italian umóre, vòglia German Laune, Lust.

«« Search again