acoài, acoàre , vrb Definition pònnere, andhare o istare s'unu aifatu de s'àteru, acoa, e fintzes abbandhonare; tirare agoa, tirare a longas, acostire cun sa coa a calecunu tretu comente faet unu carru o un'àteru mezu po carrigare o iscarrigare cosa Synonyms e antonyms acodiai / aisetare Sentences cussas pòberas terra sunt acoatas 2. sa zente est acoendhe: pro pagare isetat sas úrtimas dies Etymon srd. Translations French se mettre derrière English to put in line Spanish poner en hilera Italian accodare German hintereinanderreihen.

addaeségus , avb, prep: addaisecus, addaisegus, addausegus, addesegus, addiassecus Definition unu tretu apalas, unu tanti de tempus apustis de un'àteru / a. meu, tou, sou, e totu deasi Synonyms e antonyms acoacò, aissegus, apabas, daesecus, incuadas, indissecus, insegus | ctr. addaenanti, ananti Sentences pedalendhe a tota fua, a cudhu mi lu lasso addausegus ◊ custu pabilu est iscritu addaisegus puru 2. addaesegus meu nudha lasso, si no postas de pè in su terrinu ◊ lemis sa calada addesegus de crésia Etymon srd. Translations French derrière English before, back Spanish atrás, detrás Italian diètro German hinten (Adv.), vergangen (Adv.), hinter (Präp.).

aisségus , avb, prep: asegus, assecus, assegus Definition su tretu apalas de una cosa o de unu / avb. de tempus: a s'assegus = a úrtimu de totu, a fine e a candho, apustis; pigai a unu a lanas de asegus = leàrelu a purpedhas de culu Synonyms e antonyms acoacò, addaesegus, daesecus, incuadas, insegus | ctr. ananti 2. si est giradu a dogni ala e at bidu, própiu aissegus de una foza, un'afarighedhu chi pariat una mela allizada ◊ su soldadedhu at detzisu tandho de si cuare aissegus de una tabbachera 3. olvida, nessi, a s'assegus, s'amarigore de sa vida: ca no balet chi pentida ti boltes, poi, a insegus! ◊ a s'assecus sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu che furesi 4. creimí ca ti pigu a lanas de asegus! Etymon srd. Translations French derrière English back Spanish atrás, detrás, tras, detrás de Italian diètro German hinter, hinten.

calcanzíle , nm: carcangili, carcanzile, cracagnile Definition sa parte de asegus, in is iscarpas, su giru a inghíriu de su cracàngiu, in pitzu de su tacone, s'ispronera Synonyms e antonyms bracangili / cdh. calcagnili Sentences s'óciu atentu connoschet s'imprenta de unu consumau carcanzile Etymon srd. Translations French le derrière d'une chaussure English heelside of the shoes Spanish talón Italian parte posterióre della scarpa German hinterer Teil des Schuhes.

cambàre , vrb Definition abbarrare, istare o lassare agoa, asegus, a una bandha, immentigare, sartare cosa lassandhodha chentza fàere; foedhandho de cosa chi si betat de un'istrégiu (abba, binu, late e cosas deasi), pèrdere, in su sensu chi una parte de sa cosa chi si betat no calat totu impare cun s'àteru ma torrat coment'e agoa in costas de s'istrégiu chi s'imbuidat e po cussu orruet a fora de s'istrégiu prenendho; rfl: èssere o fàere prus pagu de un'àteru Synonyms e antonyms acadiare, acogiai, codiare, coigiare, ilmentigare, incoizare, lassai, scaresci / scabidai Sentences l'apo sighidu e cambadu, a isse, ca deo camino prus lestru ◊ betendhe su late dae s'isterzu at cambadu e che ndhe at rutu a terra ◊ coita, no ti cambes, ca sinono est peus a sighire sos àteros! 2. seberade su menzus e cambade su malu! ◊ s'olia l'ant collida male: ndh'ant cambadu meda ◊ chentza nos ndhe sapire amus cambadu un'àrbure de olia chentza collida ◊ derisero apo cambadu sa lughe de fora alluta ◊ in binza amus cambadu fundhos chentza binnennados: tocat de andhare a s'atenta! ◊ so torradu ca apo cambadu cosa chi depia leare! 3. so essidu e apo cambadu sa lughe alluta ◊ abbàida si acobore apo cambadu sas craes mias in domo tua! 4. cussos za no si cambant: si lis daes una cosa, nessi ateretantu ti ndhe torrant! ◊ pro mandronia za no ti cambas, tue puru! Translations French rester derrière qqn., qqch., être derrière English to leave out Spanish dejarse atrás Italian tralasciare, distanziare, lasciarsi diètro qlcs., qlc., stare diètro German auslassen, hinter sich lassen.

codiàre , vrb: acodiare, cuidare 1 Definition lassare agoa a ccn. o una cosa camminandho passandho prus ainnanti, lassare cosa chentza fàere, chentza ndhe dha leare, lassare e bastat coment'e candho unu s'imméntigat, lassare o fintzes acabbare de fàere cosa; andhare aifatu de s'arrastu / no codiare cosa = furai totu Synonyms e antonyms acadiare, acogiai, cambare, cogiai, coigiare, incoizare, lassai, scaresci / sensai | ctr. pigai, furai Sentences essit foras de su semenadu e totora l'intórticat s'aradu o códiat terrinu ancora intreu ◊ su maridu fit mortu e l'at codiada sola chin sos fizos ◊ su teracu si at codiau sa ghistrale ◊ mamma aprontaiat donzi cosa, chena cuidare sas lezes 2. no nche codiabat sa missa mancu pro sas cosas prus bellas de custu mundhu 3. fae e chibudha, basolu, patatu e azu… no codiaias nudha! ◊ de matzone aumentant sos delitos: - no códiat porchedhu e ne anzone (D.Mele) Etymon srd. Translations French laisser qqnqqch derrière soi, oublier qqch English to omit, to disregard Spanish colar, dejar Italian lasciare indiètro German unterlassen, jdn. zurücklassen.

daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus, daisegus, dasegus, dausegus, desegus, diesegus Definition apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai Synonyms e antonyms acoacò, addaesegus, aissegus, incuadas, insegus | ctr. ananti, innanti Sentences su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus! 2. cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo Etymon srd. Translations French derrière English behind Spanish detrás, atrás Italian diètro German hinten, hinter, nach.

forròne, forròni , nm Definition sa forra de su cracàngiu de is botinos, fintzes cracàngiu etotu Synonyms e antonyms / cdh. furroni 2. aiat ligadu s'àteru cabu de s'ispau a su forrone de sa bote Scientific Terminology sbb Etymon srd. Translations French renfort intérieur du derrière d'une chaussure English inner backside of a shoe Spanish contrafuerte Italian parte posterióre intèrna della scarpa German Futter.

ifàtu , avb, prep: infatu, ivatu Definition in fatu, acanta ma agoa de ccn. cosa: cun númenes chi inditant tempus s’impreat fintzes coment’e agt. ma chentza acórdiu Synonyms e antonyms afatu, deavatu, fatu 2, imbeniente / apustis | ctr. ananti, innanti Idioms csn: unu infatu de s'àteru = itl. uno di séguito all'altro; andhare o èssere a tzapu ifatu = andai avatu de s'arau istrechendi a marra is leis mannas de terra; èssere, bènnere, andhare ifatu apare, de pare = unu ifatu de s'àteru, unu luego apustis de s'àteru; èssere ifatu de carchi cosa = impitzados a contivizare carchi cosa, o fintzas apilliados, in chirca de una cosa, apitu pro carchi cosa; torrare a ifatu in su tempus = torrai acoa, in daisegus; ifatu meu, tou, sou, nostru e gai; a s'infatu = apustis Sentences su pitzinnu andhat a innantis e issos sighent ivatu ◊ si mi cumbenit ti sigu infatu ◊ semus intrados isse a dainanti e nois ifatu ◊ su pudhéricu si firmat e non ponet ifatu ◊ giuco ifatu totu sa gustissa de s'Ísula ◊ beni ifatu nostru! 2. ispinghe su butonedhu tres vias ifatu de pare! ◊ passat santu Sidore cun is boixedhus suus infatu de is bòis de bidha ◊ cussa ndhe perdet sa conca infatu a s'ómine! ◊ at tentu sos fizos unu ifatu de s'àteru in pagu tempus ◊ bi at chie si gastat su dinari ifatu de sas féminas 3. non bi at àpidu dificultade peruna a si fàghere torrare su fúbbaru sa chida infatu (S.Patatu)◊ su santuaini ifatu lompia sos ses annos ◊ sa die ifatu so andhadu a iscola ◊ duas cidas a s'infatu ndi fiat arribbada sa novidadi a bidha Etymon srd. Translations French derrière English close, behind Spanish tras, detrás Italian apprèsso, diètro German hinter.

isculivíta , nf: sculivita Definition cropu giau cun sa manu aperta a nàdigas Synonyms e antonyms culifita, innadiada, innannariada, nadiada / ttrs. iscurivita Sentences sa mama li at sestadu duas isculivitas tzochedhosas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu Etymon srd. Translations French coup sur le derrière English spank (ing) Spanish nalgada Italian sculaccióne German kräftiger Schlag auf den Hintern.

traséri , nm Definition de sa parte de apalas de sa carena, sa chi si ponet cicindho; (nau pl.) is alas de palas de unu bestire Synonyms e antonyms ciapanarju, ciapione, strafanàriu / bulla, coedha Scientific Terminology crn Etymon ctl., spn. traser Translations French derrière, arrière-train English bottom Spanish trasero Italian sedére German Gesäß.

«« Search again